ការសេពគប់មិត្ដគឺជាការចងសម្ព័ន្ធភាព ឬការទំនាក់ទំនងរវាងមនុស្សម្នាក់ និងមនុស្សម្នាក់ទៀត។ មនុស្សគ្រប់រូបតែងតែ មានការរាប់អានគ្នាទៅវិញទៅមកគ្រប់ឋានៈក្នុងសង្គម។ ការសេពគប់គ្នាបានឆាប់ឬយូរអង្វែង គឺអាស្រ័យទៅលើពេលវេលា និងស្ថិតនៅលើទឹកចិត្ដរបស់លោកអ្នកតែប៉ុណ្ណោះ។ មនុស្សមានទាំងអាក្រក់ និងល្អ។ ដូចនេះមុននឹងលោកអ្នកសេពគប់មិត្ដ លោកអ្នកគួរតែ ស្វែងយល់ឱ្យបានច្បាស់ដើម្បីចៀសវាងការកើតមានក្ដីអន្ដរាយដល់ខ្លួនលោកអ្នក។
ទស្សនាវដ្ដី សុខភាពយើង ជួបជាមួយលោក អ៊ូចប៉ាត់ អមត្ថៈ ទីប្រឹក្សាបច្ចេកទេសនៅសហគមន៍សង្គ្រោះជនរងគ្រោះ ដោយគ្រឿងញៀនកម្ពុជា ដើម្បីឱ្យលោកអ្នកបានយល់កាន់តែច្បាស់អំពីការសេពគប់មិត្ដ។
ប្រភេទនៃមិត្ដ
មិត្ដដែលលោកអ្នកសេពគប់មិនមែនសុទ្ធតែល្អទាំងអស់នោះទេ បើសិនជាលោកអ្នកសេពគប់ប៉ះមនុស្សល្អ នឹងដឹកនាំលោកអ្នកឱ្យទៅរកផ្លូវល្អ។ តែបើសិនជាលោកអ្នកសេពគប់មិត្ដដែលមិនល្អ មិត្ដប្រភេទនេះនឹងដឹកនាំលោកអ្នកទៅរកផ្លូវមិនល្អ ហើយថែមទាំងបំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្ដិលោកអ្នកទៀតផង។ មនុស្សជំពូកនេះតែងតែនឹករកគ្រប់វិធីឱ្យលោកអ្នកជឿជាក់លើគេ ដើម្បីងាយស្រួល ឱ្យលោកអ្នកផ្ដល់ផលប្រយោជន៍ឱ្យគេ។ ហេតុដូចនេះបានជាមានការបែងចែកមិត្ដជាពីរប្រភេទគឺ បាបមិត្ដ និងកល្យាណមិត្ដ។
ប្រភេទមនុស្សបាបមិត្ដ
បាបមិត្ដគឺមិត្ដដែលអាក្រក់ ជាមិត្ដដែលនាំមកឱ្យខូចប្រយោជន៍ នាំឱ្យមានសេចក្ដីវិនាស ជាមិត្ដដែលពុំគួរសេពគប់សោះឡើយ។ មិត្ដដែលមិនគួរសេពគប់មាន៤ប្រភេទគឺ ៖
1 . មនុស្សឃើញតែប្រយោជន៍ខ្លួន ៖ ជាមនុស្សដែលរាប់អានលោកអ្នកដោយមិនមានចិត្ដស្មោះ សម្លឹងឃើញតែទ្រព្យសម្បត្ដិ ឃើញតែផលប្រយោជន៍ មានចិត្ដលោភលន់ ឱ្យតិចចង់បានច្រើន។ ជាពិសេសនៅពេលដែលមានអាសន្ន ទើបពួកគាត់នឹកឃើញដល់លោកអ្នក និយាយឱ្យចំគឺជាមនុស្សដែលចង់បានប្រយោជន៍ពីមិត្ដតែម្យ៉ាងគត់។ មិត្ដប្រភេទនេះមិនគួររាប់រកឡើយ ហើយនៅពេលដែលលោកអ្នកឱ្យផលអ្វីដល់គេដែលមិនមែនជារបស់ដែលគេត្រូវការចាំបាច់នោះ មិត្ដភាពរវាងលោកអ្នក និងពួកគាត់ នឹងមានការរង្គោះរង្គើ ឬអាចបញ្ចប់ក៏ថាបាន។
2 . មនុស្សល្អតែមាត់ ៖ ជាមនុស្សដែលពូកែប្រើពាក្យសម្ដីផ្អែមល្ហែម ពូកែបូបាច់រ៉ាយរ៉ាប់ធ្វើឱ្យលោកអ្នកស្លុងចិត្ដផុងគំនិត គិតថាគេជាមនុស្សល្អ ចូលចិត្ដនិយាយពាក្យមិនពិត ពូកែយកចិត្ដ ចូលចិត្ដសរសើរនៅចំពោះមុខ នៅពេលដែលលោកអ្នកមានអាសន្ន ទៅពឹងពាក់មិនបាន។ មនុស្សប្រភេទនេះ លោកអ្នកមិនគួរយកមកធ្វើជាមិត្ដទេ នៅពេលដែលមានអាសន្នគេចយករួចខ្លួន មិនខ្វល់ពីអ្នកណាឡើយ។
3 . មនុស្សប្រចុប ៖ ជាមនុស្សពូកែខាងអែបអប ធ្វើយ៉ាងណាឱ្យតែលោកអ្នកសប្បាយចិត្ដ ទោះទង្វើធ្វើខុសក៏សប្បាយចិត្ដ ចូលចិត្ដនិយាយល្អតែចំពោះមុខលោកអ្នកតែប៉ុណ្ណោះ ក្នុងចិត្ដគ្មានសេចក្ដីស្រឡាញ់ពិតប្រាកដនោះទេ។ ឃើញលោកអ្នកធ្វើអាក្រក់ក៏ចាក់បណ្ដោយតាមឃើញលោកអ្នកធ្វើល្អក៏ចាក់បណ្ដោយតាម។ ចំពោះមុខសរសើរមិនដាច់ពីមាត់ តែនៅពីក្រោយខ្នងវិញតែងតែ និយាយតិះដៀល និយាយដើមលោកអ្នកប្រាប់អ្នកដទៃ ឬបើមានអ្នកណាម្នាក់និយាយរឿងអាក្រក់ពីលោកអ្នកតែងតែចាក់បណ្ដោយ។ មនុស្សប្រភេទនេះលោកអ្នកមិនគួរសេពគប់ឡើយ ហើយមនុស្សប្រភេទនេះចាស់ៗលោកតែងតែហៅថា ជាមនុស្សឆ្អិនក្បាលស៊ីក្បាល ឆ្អិនកន្ទុយស៊ីកន្ទុយ។
4 . មនុស្សដឹកនាំក្នុងផ្លូវវិនាស ៖ ជាមនុស្សធ្វើឱ្យលោកអ្នកវិនាសទ្រព្យសម្បត្ដិ ខាតពេលវេលា និងកិត្ដិយស ដូចជាមិត្ដ ដែលដឹកនាំឱ្យដើរផឹកស្រា ឬក៏ដឹកនាំឱ្យសេពគ្រឿងញៀន នេះជាហេតុដែលធ្វើឱ្យឪពុកម្ដាយក្រុមគ្រួសារមានការព្រួយបារម្ភ។ មិត្ដ ដែលដឹកនាំលោកអ្នកឱ្យដើរលេងនៅកន្លែងមិនល្អ ដឹកនាំឱ្យលោកអ្នកឱ្យចេះលេងល្បែងស៊ីសង ងាយនឹងធ្វើឱ្យលោកអ្នកវិនាសនូវ ទ្រព្យសម្បត្ដិ។ មិត្ដប្រភេទនេះលោកអ្នកមិនគួរយកខ្លួនបៀតឡើយ ហើយថ្ងៃណាមួយនៅពេលដែលលោកអ្នកវិនាសទ្រព្យសម្បត្ដិអស់ហើយ គេមិននៅរួមសុខទុក្ខជាមួយលោកអ្នកឡើយ។
ប្រភេទមនុស្សកល្យាណមិត្ដ
កល្យាណមិត្ដគឺជាមិត្ដដែលមានសន្ដានចិត្ដល្អដល់លោកអ្នក ជាមនុស្សដឹកនាំលោកអ្នកឱ្យទៅរកផ្លូវល្អ ចេះជួយលោកអ្នក នៅពេលដែលលោកអ្នកមានអាសន្នអន់ក្រ។ កល្យាណមិត្ដគឺមានចរិត៤យ៉ាងដែលឱ្យលោកអ្នកសម្គាល់ ៖
1 . មិត្ដមានឧបការ ៖ ជាមិត្ដដែលមានចិត្ដអាណិតពិតប្រាកដ ហើយនៅពេលដែលលោកអ្នកជួបគ្រោះភ័យ មិត្ដប្រភេទនេះតែងតែជួយការពារលោកអ្នក ជួយដោះស្រាយគ្រប់ពេលនៅពេលដែលលោកអ្នកជួបឧបសគ្គ ទោះបីមិនបានជាទ្រព្យក៏ជួយដោយ ចិត្ដស្មោះដែរ។
2 . មិត្ដណែនាំប្រាប់ប្រយោជន៍ ៖ ជាមនុស្សដែលឈឺឆ្អាលចំពោះលោកអ្នក មិត្ដប្រភេទនេះតែងតែណែនាំលោកអ្នកឱ្យក្លាយទៅជាមនុស្សល្អ នឹងដឹកនាំលោកអ្នកឱ្យមានសុចរិតទៀងត្រង់។ ជាពិសេសនៅពេលដែលលោកអ្នកធ្វើអាក្រក់ មិត្ដប្រភេទនេះតែងតែជួយកែតម្រូវណែនាំឱ្យធ្វើទង្វើល្អវិញ។ នៅពេលដែលលោកអ្នកធ្វើអំពើល្អ ឬទទួលបានជោគជ័យ មិត្ដប្រភេទនេះតែងតែជួយលើកទឹកចិត្ដលោកអ្នក និងសប្បាយចិត្ដជាមួយលោកអ្នកជានិច្ច។
3 . មិត្ដរួមសុខទុក្ខ ៖ មិត្ដល្អគឺជាមិត្ដដែលចេះរួមសុខទុក្ខជាមួយគ្នា ចេះជួយគ្នាទៅវិញទៅមក នៅពេលដែលមានបញ្ហា ជាពិសេសគឺតែងតែចូលរួមជួយចែករំលែករាល់ទុក្ខលំបាកជាមួយលោកអ្នកជានិច្ច ចំពោះមិត្ដប្រភេទនេះតែងតែជួយនិយាយពីលោក អ្នកដែលជារឿងដែលល្អប្រាប់អ្នកដទៃមិនដែលនិយាយអាក្រក់ពីលោកអ្នកឡើយ។ នៅពេលដែលអ្នកដទៃនិយាយអ្វីមិនល្អពីលោកអ្នក មិត្ដប្រភេទនេះតែងតែលើកហេតុផលដែលល្អៗពីលោកអ្នកទៅប្រាប់អ្នកដទៃ ឬក៏ហាមឃាត់អ្នកដទៃមិនឱ្យនិយាយពីលោក អ្នក។ មិត្ដប្រភេទនេះមិនដែលមានចិត្ដបោះបង់លោកអ្នកនៅពេលដែលលោកអ្នកមានទុក្ខព្រួយឡើយ។
4 . មិត្ដមានសេចក្ដីអនុគ្រោះ ៖ ជាមិត្ដដែលមានសេចក្ដីអាណិតនៅពេលដែលលោកអ្នកជួបវិបត្ដិអន្ដរាយ ឬត្រូវអ្នកដទៃ មាក់ងាយ។ មិត្ដប្រភេទនេះមិនដែលមានចិត្ដច្រណែនឈ្នានីស នៅពេលដែលលោកអ្នកទទួលបានការសរសើរពីអ្នកដទៃ ឬក៏ទទួលបានជោគជ័យនៅក្នុងរឿងអ្វីមួយនោះទេ។ មិត្ដប្រភេទនេះតែងតែជួយគាំទ្រលោកអ្នកជានិច្ច។ ជាពិសេសនៅពេលដែលលោកអ្នកធ្វើខុស មិត្ដប្រភេទនេះតែងតែមានចិត្ដអនុគ្រោះជានិច្ច។
ដំបូន្មានអ្នកជំនាញ
មុននឹងសេពគប់មិត្ដ លោកអ្នកត្រូវមានការគិតពិចារណាឱ្យបានវែងឆ្ងាយ ហើយត្រូវធ្វើការស្វែងយល់ឱ្យបានច្បាស់អំពីចិត្ដគំនិត ចរិតលក្ខណៈឱ្យបានច្បាស់ទើបជាការល្អ។ ចំពោះលោកអ្នកមួយចំនួនដែលមានមិត្ដកំពុងតែដើរនៅក្នុងផ្លូវមិនល្អ លោកអ្នក គួរតែណែនាំមិត្ដរបស់លោកអ្នកឱ្យដើរនៅក្នុងផ្លូវត្រូវវិញ ជាពិសេសគឺត្រូវជួយលើកទឹកចិត្ដដល់មិត្ដ និងគាំទ្រមិត្ដនៅពេលដែលមិត្ដ ធ្វើអំពើល្អ ត្រូវមានចិត្ដស្មោះត្រង់នឹងគ្នា ត្រូវចេះអនុគ្រោះឱ្យគ្នានៅពេលដែលអ្នកណាម្នាក់ធ្វើខុស។ ជាពិសេសសូមយុវវ័យទាំងអស់ គេចឱ្យឆ្ងាយផុតពីការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន។
ប្រភព ៖ ទស្សនាវដ្តី សុខភាពយើង លេខ៤៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០០៩
Leave a Reply