នៅក្នុងសង្គមខ្មែរមនុស្សគ្រប់វ័យទាំងប្រុសទាំងស្រី តែងតែកើតមានការប៉ះទង្កិចផ្លូវចិត្ដ នាំឱ្យមិនស្ងប់ និងមានការតានតឹងផ្លូវចិត្ដ។ ស្ដ្រេស្ស ឬការតានតឹងផ្លូវចិត្ដនេះ កើតឡើងយូរៗទៅ នាំឱ្យមនុស្សផ្លាស់ប្ដូរបុគ្គលិកលក្ខណៈបាន ពីមនុស្សស្លូតទៅជា មនុស្សកាចឃោរឃៅ និងកើតមានជម្ងឺរាង្គកាយ និងផ្លូវចិត្ដធ្ងន់ធ្ងរ។
អាការស្ដ្រេស្សជាអ្វី?
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត កែ ឈុំ អ្នកឯកទេសខាងជម្ងឺផ្លូវចិត្ដបានឱ្យនិយមន័យនៃពាក្យស្ដ្រេស្ស ឬតានតឹងចិត្ដថា រាល់ការប៉ះទង្គិច ទាំងឡាយណា ដែលធ្វើឱ្យមនុស្សមានចិត្ដមិនស្ងប់។ បើតាមសៀវភៅ២៤ម៉ោងដើម្បីសុខភាពល្អ របស់លោកវេជ្ជបណ្ឌិត លី ចេងហ៊ុយ បានឱ្យនិយមន័យនៃពាក្យស្ដ្រេស្ស ថាជាពាក្យសម័យថ្មី ដែលមានអត្ថន័យរបស់វាសំដៅទៅអាការស្រុត ឬបាក់កម្លាំងកាយចិត្ដ ឬសំដៅទៅរោគម្យ៉ាងដែលកើតឡើងពីការងារប្រើកម្លាំងជ្រុល និងការងារស្មុគស្មាញ ប្រើការគិតហួស។ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ជួបប្រទះស្ទើរ តែរាល់ថ្ងៃ នូវការតានតឹងអារម្មណ៍ រាល់ការប៉ះពាល់ដល់អារម្មណ៍។ អ្នកជម្ងឺមិនសូវចាប់អារម្មណ៍លើលក្ខណៈតានតឹងចិត្ដនេះទេ នៅ ពេលមានសភាពល្មមៗ គាត់ច្រើនតែរអ៊ូរទាំច្រើន។ ពេលមកមន្ទីរពេទ្យ អ្នកជម្ងឺមានសភាពជម្ងឺធ្លាក់ទឹកចិត្ដធ្ងន់ធ្ងរទៅហើយ។
រោគសញ្ញានៃការតានតឹងចិត្ដ
តាមសៀវភៅសុខភាពផ្លូវចិត្ដសហគមន៍របស់អង្គការចិត្ដសង្គមអន្ដរវប្បធម៌ ការតានតឹងផ្លូវចិត្ដស្ដែងចេញជារោគសញ្ញាផ្លូវ ចិត្ដ និងផ្លូវកាយ។
រោគសញ្ញាផ្លូវចិត្ដ ៖ អារម្មណ៍ប្រែប្រួលភ្លាមៗ ឆាប់ខឹង ការគិតមិនបានល្អ ត្រូវការកុហក គេប្រាប់ច្រើនដងទើបអាចយល់ និងចងចាំបាន ព្រួយចិត្ដច្រើន គិតពីរឿងដដែលៗមិនឈប់។
រោគសញ្ញាផ្លូវកាយ ៖ អ្នកជម្ងឺច្រើនអស់កម្លាំង ឈឺក្បាល តានតឹងចិត្ដ ហូបបាយមិនបាន អ្នកខ្លះហូបច្រើនលើសលុប។ អ្នក ខ្លះទៀត ឈឺនេះ ឈឺនោះមិនច្បាស់លាស់ ដូចជាឈឺត្រង់ដៃ ជើង ទ្រូងជាដើម។ ចំពោះស្ដ្រីវិញ ការមករដូវមានការរអាក់រអួល។
មូលហេតុបង្កស្ដ្រេស្ស និងអាការតានតឹងចិត្ដ
កត្ដាជាច្រើន ដែលនាំឱ្យមានការតានតឹងចិត្ដ ដូចជាកត្ដាសង្គម គ្រួសារ ជីវភាពជាដើម។ ការងារមានទំហំធំច្រើនហួស ហេតុនាំឱ្យមានភាពស្មុគស្មាញ។ អាជីវករលក់ដូរច្រើនគ្មានពេលសម្រាក សូម្បីតែថ្ងៃសៅរិ៍ និងថ្ងៃអាទិត្យ។ ជួនកាលការលក់ដូរទោះ ដាច់ក្ដី មិនដាច់ក្ដី មានពេលទំនេរក៏នៅតែឈឺ។ នៅក្នុងគ្រួសារមានកូនចៅ មិនប្រកបដោយគន្លងធម៌ នាំឱ្យកិត្ដិយសគ្រួសារអាប់ឱន កូនបោះបង់ចោលការសិក្សា ធ្លាក់ចូលទៅក្នុងការសេពគ្រឿងញៀន។ ឪពុកម្ដាយខ្លួនគាត់ផ្ទាល់ មិនបង្កភាពតានតឹងចិត្ដទេ តែស្ថាន ភាពនៅជុំវិញគាត់ទេ ដែលធ្វើឱ្យគាត់តានតឹងចិត្ដ ព្រោះថាឪពុកម្ដាយបង្កើតកូនមកចង់ឱ្យកូនតាមដោយគន្លងធម៌។ គ្រួសារខ្លះទៀត មានការរស់នៅចុះសម្រុងគ្នាល្អ ប៉ុន្ដែការងាររបស់គាត់ច្រើនពេក ធ្វើឱ្យគាត់មួម៉ៅមានអារម្មណ៍អាប់អួរ។ យុវវ័យក៏ដូច្នោះដែរ ការ សិក្សាច្រើនពេក គ្មានពេលសម្រាកជួបជាមួយនឹងការបរាជ័យផង នាំឱ្យមានភាពតានតឹងកាន់តែខ្លាំង។
ទំនាស់ដីធ្លី ឬផ្ទះសម្បែង ការរស់នៅមិនគោរពសិទ្ធិគ្នា នាំឱ្យមានការប្រកាន់ខឹង និងមានជម្លោះ។ នៅប្រទេសកម្ពុជា បញ្ហា នេះជួបប្រទះស្ទើតែរាល់ថ្ងៃ ដែលយើងមិនបានចាប់អារម្មណ៍ ដូចជាការធ្វើចរាចរណ៍ ដែលមានការអាក់អន់ចិត្ដគ្នាជាដើម។
អសន្ដិសុខសង្គម ការមានចោរកម្មផ្សេងៗ តាមផ្ទះ តាមស្រុកភូមិ ទោះបីជាបច្ចុប្បននេះ បញ្ហាត្រូវបានធូរស្រាលក៏ពិត មែន តែផ្នែកស្ថានភាពផ្លូវចិត្ដមិនងាយរលត់ទេ។ គឺប្រៀបបាននឹងដើមឈើមួយដើម ដែលត្រូវបានគេបាញ់ ហើយបន្សល់ទុកនូវស្លាក ស្នាមដូច្នោះដែរ។ ប្រសិនបើដើមឈើមួយដើមនោះ មានអ្វីប៉ះទង្កិចទៅលើវាបន្ថែមទៀតនោះ នាំឱ្យដើមឈើនោះ កាន់តែអន់ ទៅៗ។
ដូច្នេះ ការថែរក្សាសុខភាពផ្លូវចិត្ដ ក៏ដូចការថែទាំផ្លូវកាយដែរ មនុស្សគ្រប់រូបតែងជួបនូវភាពអវិជ្ជមាន ជាបន្ដបន្ទាប់ ហើយ ខុសៗគ្នា និងគ្មាននរណាម្នាក់អាចគេចបានឡើយ ទាំងគ្រូបង្រៀន ប៉ូលីស អាជីវករ សិស្ស និស្សិត គ្រូពេទ្យ ឬប្រជាពលរដ្ឋសាមញ្ញ ក្ដី។ នៅប្រទេសជឿនលឿន គេអាចកាត់បន្ថយការតានតឹងបានមួយចំនួន ដោយសារគេមានពេលសម្រាកត្រឹមត្រូវ ហើយការងារ របស់គេ ផ្ដល់ទាំងសុវត្ថិភាព និងថវិកាគ្រប់គ្រាន់។
ផលវិបាកបណ្ដាលមកពីការតានតឹងចិត្ដ ឬស្ដ្រេស្ស
អាស្រ័យទៅលើបុគ្គលិកលក្ខណៈរបស់មនុស្ស ការតានតឹងមានការប៉ះទង្គិចរុំារ៉ៃយូរទៅ នាំឱ្យមានជម្ងឺធ្លាក់ទឹកចិត្ដ អ្នកខ្លះ ទៅជាឡប់សតិ វង្វេងវង្វាន់ ស្រែកឡូឡា ឬទៅជាមនុស្សឃោរឃៅ។
ទំហំនៃការតានតឹងមិនដូចគ្នាទេ ការស្ដែងចេញខុសៗគ្នាទៅតាមបុគ្គលិកលក្ខណៈមនុស្ស តាមសាច់រឿងដែលកើតឡើង។ ប្រសិនបើមនុស្ស ដែលមានការអប់រំ់ល្អ ចេះអត់ធ្មត់ និងមិនសូវខ្វល់ខ្វាយ នៅពេលជួបរឿងពិបាកមិនជាបញ្ហាទេ។ សម្រាប់អ្នកដែល ឆេវឆាវ អាចបណ្ដាលឱ្យគាត់ទៅជាចង់ឆ្គួតក៏មាន ចង់សម្លាប់គេក៏មាន។ អ្នកខ្លះទៅជាមានជម្ងឺធ្លាក់ទឹកចិត្ដ បាយមិនបាន ដេកមិនលក់ ធ្លាក់ខ្លួនឈឺ មានជម្ងឺក្រពះ ជម្ងឺថប់បេះដូង ជម្ងឺហឺតជាដើម។ ប្រសិនបើមិនដោះស្រាយបញ្ហាតានតឹងផ្លូវចិត្ដឱ្យបានដាច់ស្រេចទេ ការ ព្យាបាលផ្នែកផ្លូវកាយក៏មិនបានយូរដែរ ជម្ងឺនេះនឹងរើឡើងវិញ។ អ្នកដែលមានជម្ងឺនេះ ច្រើនតែមានគុណភាពការងារមានការថយ ចុះ។
ដំបូន្មានរបស់អ្នកជំនាញ
ចំពោះប្អូនៗនៅសិក្សាត្រូវឱ្យមានពេលសម្រាក ដូចជានៅចុងសប្ដាហ៍ មានថ្ងៃសៅរ៍ និងថ្ងៃអាទិត្យ។ ក្នុងម៉ោងសិក្សាមាន ពេលចេញលេង។ ហើយការសិក្សាទៀតសោត ក៏យើងផ្លាស់ប្ដូរមុខវិជ្ជាគ្នា ព្រោះគេយល់ថាភាពដដែលៗនាំឱ្យក្មេងធុញទ្រាំ។ ទាំងអស់ នេះ ធ្វើដើម្បីកាត់បន្ថយភាពតានតឹង។
ការងារតម្រូវឱ្យមានវិស្សមកាលដើម្បីបន្ធូរបន្ថយភាពតានតឹង ដោយផ្លាស់ប្ដូរបរិយាកាស។ អ្នកនៅរៀនក៏ដូចអ្នកធ្វើការ ដែរ មួយម៉ោងយើងត្រូវសម្រាកបន្ដិច។ ក្រុមហ៊ុនខ្លះ ពេលធ្វើការបាន១ម៉ោង ឬ១ម៉ោងកន្លះ គេមានម៉ោងសម្រាកទៅញុំាអាហារ៥ នាទី ឬសម្រាកជជែកគ្នាបន្ដិច មិនឱ្យមានការប៉ះពាល់ដល់ម៉ោងធ្វើការឡើយ រួចយើងត្រូវត្រឡប់ទៅធ្វើវិញ។ ប្រសិនបើយើងអង្គុយ សំកុកនៅនឹងតុរហូតដល់ថ្ងៃត្រង់ ឬពេលល្ងាចមិនមានពេលចេញសម្រាកបន្ដិចសោះនោះ ច្បាស់ជាចៀសមិនផុតពីជម្ងឺទេ។
កីឡា និងការហាត់ប្រាណជារឿងសំខាន់ ក្នុងការបំបាត់ភាពតានតឹង បើមិនបានហាត់រាល់ថ្ងៃ ក៏ក្នុងមួយសប្ដាហ៍ត្រូវហាត់ ឱ្យបាន៣ថ្ងៃដែរ។ ការធ្វើសមាធិ និងការស្ដាប់ភ្លេងជាចំណែកមួយកាត់បន្ថយនូវភាពតានតឹង។ ប្រសិនបើមានអាការដែលគួរឱ្យ សង្ស័យ លោកអ្នកគួរតែទៅពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញជាបន្ទាន់។
ប្រភព ៖ ទស្សនាវដ្តី សុខភាពយើង លេខ០០៣ ខែមេសា ឆ្នាំ២០០៦
Leave a Reply