លើសឈាម ជាមូលហេតុជួរមុខនៃការដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល និងជម្ងឺខ្សោយតម្រងនោម ។ វាជាភ្នាក់ងារបង្កឲ្យងងឹតភ្នែក និងអាការៈបាត់ការចងចាំ ។ ឯការឡើងទម្ងន់ធ្ងន់ធ្ងរវិញ ក៏អាចបង្កើនជាហានិភ័យនៃជម្ងឺរលាកសន្លាក់រ៉ាំរ៉ៃ ដែលធ្វើឱ្យ
ហាត់ប្រាណមិនត្រឹមតែដើម្បីសុខភាពប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្ដែថែមទាំងអាចជួយឱ្យសម្រស់ស្រស់ស្អាតទៀតផង។ សាច់ដើមដៃផ្នែកខាងក្រោមសម្បូរទៅដោយខ្លាញ់ និងងាយធ្លាក់យារណាស់ ពិសេសនៅពេលវ័យដែលកាន់តែចាស់។ ហេតុនេះហើយបានជា
ជម្ងឺអេដស៍គឺជាឃាតករឈាមត្រជាក់មួយដែលបានសម្លាប់មនុស្សដែលមិនមានការប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះការរួមភេទនឹងអ្នកដែលមានដៃគូរច្រើនកាលពីឆ្នាំ២០១១កន្លងទៅជម្ងឺអេដស៍បានថយចុះច្រើនគួរឲ្យកត់សម្គាល់។ ប៉ុន្តែជម្ងឺ
ដេកមិនលក់ធ្វើឱ្យមានផលវិបាកច្រើនចំពោះសុខភាព និងសម្រស់។ លោកអ្នកគ្រប់រូបពិតជាចៀសមិនផុតឡើយចំពោះ បញ្ហាដេកមិនលក់។ ដេកមិនលក់នេះទៀតសោតអាចបណ្ដាលឱ្យមានរង្វង់ភ្នែកខ្មៅ ខូងភ្នែក ជម្ងឺឈឺក្បាលឬវិលមុខជាដើម។ ប៉ុន្ដែ
សួតរងឥទ្ធិពលដោយផ្ទាល់ពីបរិស្ថានខាងក្រៅ ហេតុនេះហើយសួតប្រឈមមុខនឹងគ្រោះថ្នាក់ដោយសារហេតុផលផ្សេងៗ ដែលទាក់ទងនឹងបញ្ហារបស់ប្រព័ន្ធដកដង្ហើម។ ជម្ងឺមួយចំនួនរបស់សួតបានសម្លាប់ជីវិតមនុស្សជា
បច្ចុប្បន្នជម្ងឺប្លែកៗ និងកាចសាហាវជាច្រើន កំពុងតែចូលមកយាយីដល់អាយុជីវិតមនុស្ស សត្វ ដែលរស់នៅលើភពផែនដីមិនចេះចប់មិនចេះហើយ ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ។ មានជម្ងឺរាតត្បាតជាច្រើនដែលមនុស្សលោក បានខិតខំលុបបំបាត់
នៅប៉ុន្មានខែដើមឆ្នាំ២០០៧នេះ កុមារដែលកើតជម្ងឺគ្រុនឈាម មានការកើនឡើងពី៥ទៅ៦ដង បើធៀបនឹងឆ្នាំ២០០៦ក្នុងកំឡុងពេលដូចគ្នា។ ការកើនឡើងនេះធ្វើឱ្យមានការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំង ព្រោះប្រទេសកម្ពុជាមិនដែល
នៅពេលមានផ្ទៃពោះ ស្ដ្រីគ្រប់រូបអាចពើបប្រទះនឹងបាតុភាពគ្រោះថ្នាក់ជាច្រើន ទាំងនៅពេលពពោះ និងនៅពេលសម្រាល។ ដោយសារប្រការអស់ទាំងនេះហើយ ទើបនៅពេលមានផ្ទៃពោះក្រសួងសុខាភិបាលទទូចឱ្យស្ដ្រីទាំងអស់ទៅពិនិត្យ
វិទ្យាសាស្រ្ត កាន់តែជឿនលឿន រីឯជម្ងឺរាតត្បាតចម្លែកក៏កាន់តែរីកចម្រើនផងដែរ។ កាលពីពេលថ្មីៗនេះ នៅខេត្តតាកែវ មានជម្ងឺរាតត្បាតថ្មីមួយ ដែលក្រុមគ្រូពេទ្យសន្និដ្ឋានថា ជាជម្ងឺ «ឈីគុនហ្គុនយ៉ា»។ ជម្ងឺដ៏ចម្លែក
សព្វថ្ងៃនេះមិនត្រឹមតែវិទ្យាសាស្ដ្ររីកចម្រើនទេសូម្បីតែជម្ងឺផ្សេងៗក៏រីកលូតលាស់ទៅតាមនោះដែរតួយ៉ាងដូចជាជម្ងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេជាដើម។ បច្ចុប្បន្នកម្មវិធីជាតិរបស់ក្រសួងសុខាភិបាលបានរៀបចំការចាក់ថ្នាំការពារដល់កុមារចាប់ពី