ទឹកស្អាតជាបញ្ហាសំខាន់ សម្រាប់សុខភាព។ នៅប្រទេសកម្ពុជា ប្រភពទឹកមានច្រើនសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋប្រើប្រាស់។ តាមការសង្កេត នៅតាមជនបទ ពួកគាត់ភាគច្រើនប្រើប្រាស់ទឹកទន្លេ និងទឹកភ្លៀង។ ដោយឡែកនៅទីក្រុងធំៗ ប្រជាពលរដ្ឋប្រើប្រាស់ ទឹកម៉ាស៊ីន។
ប្រជាពលរដ្ឋភាគច្រើនមិនទាន់មានទឹកស្អាតប្រើប្រាស់នៅឡើយទេ ជាពិសេសនៅតាមជនបទ។ មានតែនៅទីក្រុងធំៗទេ ដែលអាចទទួលបានទឹកស្អាតប្រើប្រាស់។
ប្រភពទឹក
ប្រភពទឹកត្រូវបានបែងចែកជា៣ប្រភព័
ប្រភពទី១ ៖ គឺប្រភទទឹកបានមកពីលើមេឃ ដែលយើងហៅថា ទឹកភ្លៀង។
ប្រភពទី២ ៖ គឺប្រភពទឹកនៅលើដី មានដូចជាទឹកទន្លេ ស្រះ ស្ទឹង អូរជាដើម។
ប្រភពទី៣ ៖ គឺប្រភពទឹកនៅក្រោមដី មានដូចជាអណ្ដូងផុស អណ្ដូងលូ និងអណ្ដូងស្នប់ដែលយើងជីក។
កន្លងមក ប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមជនបទពិសាទឹកទាំងមិនបានដាំឆ្អិន ដោយគ្រាន់តែត្រង ឬដួសយកមកពិសាតែម្ដង។ មាន ប្រមាណជា២០%ប៉ុណ្ណោះ ដែលទទួលទានទឹកដាំពុះ។ ដូច្នេះ ពួកគាត់ងាយរងការចម្លងមេរោគផ្សេងៗ។
វិធីធ្វើឱ្យទឹកស្អាត
ទឹកដែលល្អជាងគេសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ់ គឺទឹកអណ្ដូងស្នប់ ជាអណ្ដូងជីកដែលសន្មត់ថាមានទឹកស្អាត។ គ្រាន់តែនៅមានជាតិ គីមីតិចៗ ដូចជាសារធាតុអាសេនិចជាដើម។ ប្រសិនបើអណ្ដូងគ្មានជាតិអាសេនិចទេ យើងអាចយកមកប្រើប្រាស់បានដោយគ្មានផល លំបាកអ្វីទេ។
ទឹកមិនស្អាតមានគុណវិបត្ដិ២យ៉ាង ដែលប៉ះពាល់់សុខភាព គឺទឹកមានមេរោគ និងទឹកមានសារជាតិគីមី។ មានវិធីផ្សេងៗ ដែលជួយកាត់បន្ថយមេរោគក្នុងទឹក ដូចជាការដាំឱ្យពុះ ការច្រោះជាដើម។ ការដាំទឹកឱ្យពុះ អាចសម្លាប់មេរោគបាន។ មានវិធីច្រោះ ទឹក២យ៉ាងដែលប្រជាពលរដ្ឋយើងធ្លាប់ធ្វើគឺ័
– វិធីច្រោះទឹកទី១ ៖ ការកូរសាជូ គឺគ្រាន់តែជួយឱ្យទឹកថ្លាតែប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្ដែមេរោគមាននៅក្នុងទឹកដដែល។
– វិធីច្រោះទឹកទី២ ៖ ការច្រោះទឹកដោយខ្សាច់។ ការចម្រោះទឹកបែបនេះ អាចចម្រោះបានតែមេរោគមួយចំនួន។ រីឯសារ ធាតុគីមី មិនអាចច្រោះបានទេ ដូចជាសារជាតិអាសេនិចជាដើម។
អ្វីទៅជាសារធាតុអាសេនិច?
សារធាតុអាសេនិចនេះ ជាសារធាតុដែលមាននៅក្នុងដីស្រាប់ ភាគច្រើនជាកាកសំណល់របស់បន្ទុះភ្នំភ្លើង។ ជាតិអាសេទិច ត្រូវបានចាត់ទុកជាបិសាចឥតស្រមោលនៅក្នុងទឹក។ ពីព្រោះវាជាសារធាតុគ្មានក្លិន គ្មានពណ៌ គ្មានរសជាតិ ហើយស្ថិតនៅក្នុងទឹកថ្លា។ តាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវបានឱ្យដឹងថា ជាតិអាសេនិចបង្កឱ្យមានបញ្ហាច្រើនទាក់ទងនឹងជម្ងឺមហារីក ដូចជាប្លោកនោម តម្រងនោម បេះដូង ខួរក្បាលជាដើម និងបង្កឱ្យខូចសរសៃប្រសាទទៀត។ មហារីកស្បែក ធ្វើឱ្យស្បែកប្រែទៅជាពណ៌ខ្មៅ រហូតដល់ប៉ះពាល់ដល់ សរសៃឈាម ដែលធ្វើឱ្យឈាមខ្វះអុកស៊ីសែន ហើយជួនបង្កការរលួយជើងទៀតផង។ បច្ចុប្បន្ននេះ នៅប្រទេសកម្ពុជា ពុំទាន់មានស្ថិតិ អ្នកទទួលរងនូវជម្ងឺដែលកើតឡើងដោយអាសេនិចនោះទេ។
បើយើងចង់ច្រោះសារធាតុអាសេនិច ទាល់តែធ្វើចម្រោះពិសេសបំផុតច្រើនដង។ នៅប្រទេសកម្ពុជា យើងពុំទាន់មានធ្វើ ទេ។ អាចដឹងថាក្នុងទឹកមានសារធាតុអាសេនិចបាន ត្រូវធ្វើតេស្ដ។ គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ តម្រូវឱ្យធ្វើតេស្ដគ្រប់អណ្ដូង ហើយនឹង ចេញផ្សព្វផ្សាយគោលការណ៍ថ្មី មុននឹងជីកអណ្ដូងថ្មី និងមុននឹងប្រើប្រាស់ទឹកអណ្ដូងនេះ ត្រូវតែពិនិត្យទឹកសិន។
ជាតិអាសេនិច មិនមានទូទាំងប្រទេសកម្ពុជាទេ។ វាមាននៅតាមដងទន្លេ ខេត្ដដែលសម្បូរជាតិអាសេនិចជាងគេនោះ គឺ ខេត្ដកណ្ដាល កំពង់ឆ្នំាង និងកំពង់ចាម។ ហើយតំបន់សម្បូរច្រើនជាងគេ គឺនៅក្នុងស្រុកកៀនស្វាយខេត្ដកណ្ដាល។ គ្មានវិធីណាដែល អាចសម្លាប់ជាតិអាសេនិចបានទេ ទោះបីការដាំឱ្យឆ្អិនក៏ដោយ។ បញ្ឈប់ការប្រើប្រាស់ទឹកអណ្ដូង ដែលធ្វើតេស្ដឃើញមានជាតិអាសេនិច។
គម្រោងអភិវឌ្ឈន៍ជនបទ បានចេញនូវគោលការណ៍ឯកភាពមួយ នៅក្នុងគណៈកម្មការអាសេនិចជាតិ គឺអណ្ដូងណាដែល មានជាតិអាសេនិចលាបពណ៌ក្រហម។ បើអណ្ដូងណាគ្មានជាតិអាសេនិចទេ នឹងលាបពណ៌បៃតង ដើម្បីបញ្ជាក់ថាទឹកអណ្ដូងនោះ អាច ប្រើប្រាស់បាន។ ការប្រើប្រាស់ពណ៌នេះ យកតាមលំនាំភ្លើងស្ដុប ដើម្បីឱ្យប្រជាពលរដ្ឋឆាប់យល់ថា ភ្លើងបៃតង ជាសញ្ញាឱ្យទៅ គឺមាន ន័យថាអាចប្រើប្រាស់បាន។ ជាពិសេស អ្នកដំណើរដែលធ្វើដំណើរតាមផ្លូវ ពេលគាត់ស្រេកទឹក គាត់អាចដឹងថាទឹកនោះ មានសារធាតុ អាសេនិចឬអត់។
វិធានការការពារ
ទឹកភ្លៀង គឺជាប្រភពទឹកដែលមានមេរោគតិចជាងគេបំផុត។ ត្រូវចេះត្រងទឹកភ្លៀង ដើម្បីឱ្យទឹកភ្លៀងមានអនាម័យល្អផង ដែរ។ ដើម្បីត្រងទឹកភ្លៀងឱ្យមានអនាម័យ យើងមិនត្រូវត្រងយកទឹកភ្លៀងដែលហូរដំបូងមកប្រើប្រាស់ទេ។ ពីព្រោះអាកាសធាតុប្រែ ប្រួល សារជាតិគីមីអាចមានកំហាប់ខ្ពស់ជាងធម្មតាបន្ដិច។ តែមិនជាបញ្ហាចោទសំខាន់ទេនៅតាមជន បទដែលគ្មានរោងចក្រ លើក លែងតែនៅតំបន់ដែលមានឧស្សាហកម្ម និងរោងចក្រធំៗ ធ្វើឱ្យពពកមានជាតិពុលច្រើន។ ម្យ៉ាងទៀត បញ្ហាមេរោគដែលនៅសេស សល់តាមដំបូលផ្ទះ ឬតាមទុយោក៏ជាប្រការចាំបាច់ត្រូវបង្ហូរចោលផងដែរ។
យើងត្រូវឧស្សាហ៍លាងសម្អាតដំបូល ជាពិសេសដំបូលគ្បឿង ឬស័ង្កសី។ ក្នុងការបង្ហូរមកតាមទ យើងត្រូវយកស្បៃត្រង ឱ្យបានត្រឹមត្រូវដែរ ដើមី្បត្រងកម្ទេចកម្ទីរផ្សេងៗដែលនៅសល់ធ្លាក់ចូលមកក្នុងពាង។ ពាងដែលដាក់ទឹកភ្លៀង ក៏ត្រូវគ្របឱ្យបានជិត ល្អដែរ។
ទឹកទន្លេ ត្រូវបានចាត់ទុកថា ជាទឹកដែលស្អាតជាងគេនៅក្នុងចំណោមទឹកដែលមានប្រភពលើដី ព្រោះទឹកមានការហូរ។ ទឹកហូរកាត់បន្ថយមេរោគច្រើនជាងប្រភពទឹកផ្សេងៗ ដូចជាទឹកស្រះ ត្រញំងជាដើម។ ទឹកត្រញំង អាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ជាច្រើន ព្រោះ វាជាទឹកសាធារណៈ។ ជាអាទិសត្វ និងមនុស្ស អាចចុះទៅក្នុងត្រពាំង ដើមី្បលាងសម្អាតខ្លួន ដោយវាជាទឹកមិនហូរ អ្វីៗទាំងអស់មិន ហូរទៅណាទេ គឺឋិតនៅក្នុងត្រពាំងទាំងអស់។ ចំណែកឯស្រះទឹកវិញ ភាគច្រើនមានម្ចាស់ថែរក្សា ដូចជាស្រះវត្ដ ដែលមានព្រះសង្ឈ ឬគណៈកម្មការវត្ដជាអ្នកថែរក្សាជាដើម។
ទឹកទាំងអស់នេះ សុទ្ធតែមានមេរោគទាំងអស់ គ្រាន់តែមានតិច និងច្រើនប៉ុណ្ណោះ។ មធ្យោបាយដែលល្អបំផុត ទាំងចំពោះ ទឹកទន្លេ ទឹកភ្លៀង ទឹកស្រះ ត្រញំង និងទឹកអណ្ដូងក៏ដោយ ត្រូវតែដាំឱ្យឆ្អិនមុននឹងពិសា។ នៅពេលទឹកដាំឡើងកម្ដៅក្ដៅចាប់ពី៥០ អង្សាទៅ វាចាប់ផ្ដើមពុះតិចៗ រហូតដល់ពុះឡើងរលកខ្លាំងប្រហែល១ ទៅ២នាទី នោះទើបអាចហៅថា ទឹកឆ្អិនល្អ។
អត្ថប្រយោជន៍របស់ទឹក
មនុស្សយើងត្រូវការទឹក។ នៅក្នុងខ្លួនមនុស្ស មានជាតិទឹករហូតដល់ជាង៦០%សម្រាប់មនុស្សចាស់ និង៨០%សម្រាប់ កុមារតូច។ ទឹកមានសារសំខាន់ណាស់សម្រាប់មនុស្ស សត្វ រុក្ខជាតិ ដែលរស់នៅលើផែនដីទាំងអស់។ យើងត្រូវការទឹក ដោយមិន អាចចៀសបាន យើងអាចអត់អ្វីៗបាន តែយើងមិនអាចអត់ទឹកបានទេ។ ប្រសិនបើយើងអត់ទឹកតែ៣ថ្ងៃ យើងនឹងអាចស្លាប់បាន។ សម្រាប់ដំណើរការនៅក្នុងសរីរាង្គ គឺយើងត្រូវការទឹក ដើម្បីផ្លាស់ប្ដូរសារជាតិគីមីផ្សេងៗនៅក្នុងខ្លួន។ ចលនាឈាមរត់ ភាពរាវក៏ ដោយសារទឹក ទឹកមាត់ ឈាមក៏ជាទឹក។ បើគ្មានទឹកទេ គឺមិនអាចនាំសារជាតិ ដើម្បីចិញ្ចឹមរាងកាយបានទេ។ ម្យ៉ាងទៀត ទឹកក៏ជួយ ថែរក្សាកម្ដៅខ្លួនយើងឱ្យចុះថយបានដែរ។
ជាពិសេសនៅពេលយើងធ្វើពលកម្មខ្លាំង ដូចជាហាត់ប្រាណ លេងកីឡា ថាមពលយើងត្រូវបញ្ចេញ ហើយបាត់បង់ជាតិទឹក ក្រោយពីលេងកីឡាយើងបែកញើស នាំឱ្យសារធាតុពុលចេញក្រៅ។ យើងត្រូវបង្គ្រប់ជាតិទឹកវិញ ដោយពិសាទឹកឱ្យបានច្រើន។
ទឹកចូលក្នុងខ្លួនយើងតាមរយៈការផឹកទឹក ការផឹកភេសជ្ជៈផ្សេងៗ ការបរិភោគអាហារ និងពេលយើងដកដង្ហើមចូល។ យើងបញ្ចេញចោលជាតិទឹកចេញពីក្នុងខ្លួនយើងតាមរយៈការបន្ទោរបង់ បែកញើស និងតាមការដកដង្ហើមចេញ។
ជម្ងឺដែលបង្កឡើងដោយទឹក
ជាធម្មតាយើងប្រើប្រាស់ទឹក ដើម្បីសុខភាពជីវិតរស់នៅ។ មេរោគដែលនៅក្នុងទឹក ជាអ្នកបង្កឱ្យយើងមានបញ្ហា។ មេរោគ ភាគច្រើនដែលនៅក្នុងទឹក បណ្ដាលឱ្យមានរោគរាកច្រើនជាងគេ។ ជម្ងឺដែលទាក់ទងនឹងទឹក ត្រូវបានបែងចែក៤ប្រភេទ។
– ក្រុមជម្ងឺដែលបណ្ដាលមកពីការទទួលទានទឹកមិនស្អាត ៖ កាលណាយើងទទួលទានទឹកមិនស្អាតផ្ទាល់ ពេលនោះមេរោគ ចូលទៅក្នុងខ្លួនយើងផ្ទាល់ វាអាចបង្កជាជម្ងឺ ដូចជាជម្ងឺគ្រុនពោះវៀន អាមីប ព្រូន ជម្ងឺរាកមួល ចុកពោះអស់កម្លាំងជាដើម។
– ជម្ងឺដែលមានមូលដ្ឋាននៅនឹងទឹក ដោយការដើរប៉ះទឹក ៖ ជម្ងឺទាំងនេះ អាចកើតមានបាន ដោយមិនបានញ៉ាំទឹក ដូចជា ជម្ងឺដែលបង្កពីព្រូន ពេលវាញាស់ចេញជាកូនវានៅក្នុងទឹកជាដើម។ ពេលយើងដើរកាត់ទឹក វាតោងតាមស្បែក ហើយវាជ្រៀតចូល តាមស្បែកតែម្ដង។
– ជម្ងឺដែលបណ្ដាលមកពីភ្នាក់ងារចម្លងនៅក្នុងទឹក ៖ បើគ្មានទឹកទេ ភ្នាក់ងារនោះមិនអាចរស់នៅបានទេ។ ដូចជាជម្ងឺគ្រុន ចាញ់ និងគ្រុនឈាម មានមូសជាភ្នាក់ងារ។
– ជម្ងឺបណ្ដាលមកពីការប្រើប្រាស់ទឹក ៖ ដូចជាជម្ងឺកមរមាស់ ជម្ងឺត្រាក់កូមជាដើម តែបើយើងមានទឹកស្អាតច្រើនក្នុងការ ប្រើប្រាស់ជម្ងឺនេះនឹងបាត់ទៅវិញ។
ដំបូន្មានអ្នកជំនាញ
អ្វីៗទាំងអស់មានគុណសម្បត្ដិ និងគុណវិបត្ដិ។ យើងអាចយកទឹកស្អាតមកប្រើប្រាស់បានប្រកបដោយសុវត្ថិភាព លុះត្រាតែ ទឹកនោះស្ថិតក្នុងតំបន់គ្មានអាសេនិច ហើយត្រូវគិតផងដែរថាទឹកនោះ គ្មានជាតិកំបោរដែលមិនបង្កឱ្យមានគ្រោះនៅក្នុងថង់ប្រមាត់ ឬ នៅក្នុងតម្រងនោមទេ។ ទឹកអណ្ដូងដែលល្អ្អ ជាទឹកអណ្ដូងដែលមានការត្រួតពិនិត្យត្រឹមត្រូវ។ នៅកម្ពុជា ទឹកភាគច្រើនជាទឹកទន្លេ និង ទឹកស្ទឹង។ យើងអាចច្រោះដោយចម្រោះគ្រួសារ ដូចជាចម្រោះរូបទន្សាយជាដើម អាចច្រោះបានមេរោគមួយចំនួនដោយមិនបាច់ដាំ។ ទឹកដែលល្អ និងមានសុវត្ថិភាព គឺទឹកដាំឆ្អិន។
ប្រភព ៖ ទស្សនាវដ្តី សុខភាពយើង លេខ០០៤ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០០៦
Leave a Reply