ទោះបីជាបច្ចុប្បន្ននេះ អ្នកជម្ងឺគ្រុនចាញ់នៅកម្ពុជាត្រូវបានកាត់បន្ថយឱ្យនៅសល់ត្រឹមតែជាង៨ម៉ឺនករណី តែក៏នៅមានអត្រាអ្នកស្លាប់ជាងមួយពាន់នាក់ដែរក្នុងមួយឆ្នាំ នេះបើតាមតួលេខរបស់មជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជម្ងឺគ្រុនចាញ់។ ជម្ងឺគ្រុនចាញ់ នៅតែជាកង្វល់មួយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក៏ដូចជាអង្គការសុខភាពពិភពលោក។ មូលហេតុដែលនាំឱ្យអត្រាមរណៈភាពនៅតែ មានកម្រិតខ្ពស់ ព្រោះការយកចិត្ដទុកដាក់ថែទាំសុខភាពរាងកាយ ឬចំណេះដឹងសម្រាប់ការពារខ្លួនពីជម្ងឺគ្រុនចាញ់នៅមានកម្រិត ។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត នង សៅគ្រី ជាប្រធានកម្មវិធីជាតិប្រយុទ្ធនឹងជម្ងឺគ្រុនចាញ់ បានបកស្រាយពីវិធីការពារខ្លួនពីជម្ងឺគ្រុន ចាញ់តាមរយៈទស្សនាវដ្ដី សុខភាពយើង ជូនដល់មិត្ដអ្នកអានដើម្បីធ្វើការស្វែងយល់។
ជម្ងឺគ្រុនចាញ់ ជាអ្វី?
គ្រុនចាញ់ ជាជម្ងឺមួយដែលឆ្លងតាមរយៈមូសដែកគោលញី ដែលបានខាំជញ្ជក់ឈាមមនុស្សឈឺ។ ឈាមនោះបានធ្វើការ វិវឌ្ឍន៍នៅក្នុងខ្លួនមូសញី ហើយវាបានបន្ដខាំចម្លងមកមនុស្សជាធម្មតាម្នាក់ទៀត។ នៅប្រទេសកម្ពុជា ជម្ងឺគ្រុនចាញ់កើតញឹកញាប់ ណាស់ ភាគច្រើនចម្លងមកពីមនុស្សឈឺទៅមនុស្សជា តាមរយៈភ្នាក់ងារចម្លងមូសដែកគោលញីនេះឯង ពិសេសនៅក្នុងតំបន់ព្រៃភ្នំ ឬ តំបន់ដាច់ស្រយាល ដូចជាខេត្ដរតនៈគីរី ខេត្ដមណ្ឌលគីរីជាដើម។ ពេលវេលាដែលមូសដែកគោលញីចូលចិត្ដខាំ គឺចាប់ពីពេលព្រលប់ ទៅទល់នឹងព្រឹកព្រលឹម។ គ្រុនចាញ់កើតនៅលើមនុស្សគ្រប់វ័យ ហើយប្រភេទក្រុមដែលងាយទទួលរងគ្រោះដោយជម្ងឺគ្រុនចាញ់បំផុត គឺកុមារ មនុស្សចាស់ជរា ស្ដ្រីមានផ្ទៃពោះ និងមនុស្សមិនដែលកើតជម្ងឺគ្រុនចាញ់។ នៅលើពិភពលោក មានប្រជាជនដែលស្លាប់ដោយ សារជម្ងឺគ្រុនចាញ់ឈានដល់ជាងមួយលាននាក់។ ដោយឡែកនៅកម្ពុជា ជាងមួយពាន់នាក់ដែលបានស្លាប់ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ហើយករណី ឆ្លងអាចមានរហូតដល់ទៅ៩ភាគពាន់(៩%)ពោលក្នុងមួយពាន់នាក់មាន៩នាក់ដែលបានឆ្លងមេរោគគ្រុនចាញ់។
មូលហេតុជម្ងឺគ្រុនចាញ់
ភាគច្រើននៃអ្នកជម្ងឺគ្រុនចាញ់ គឺជាអ្នកដែលធ្វើដំណើរទៅកាន់តំបន់ដែលមានជម្ងឺគ្រុនចាញ់ ឬរស់នៅតំបន់ដែលមានមូស ដែកគោលញីច្រើន ឬរស់នៅតំបន់ដែលមានជម្ងឺគ្រុនចាញ់។ មូសដែកគោលញីខាំមនុស្សដើម្បីយកឈាមមកចិញ្ចឹមខ្លួនវា ឈាមបាន វិវិឌ្ឍន៍នៅក្នុងខ្លួនវា ហើយកើតទៅជាមេរោគគ្រុនចាញ់ ដែលមាននៅក្នុងទឹកមាត់។ ពេលវាខាំមនុស្សបន្ដ វាបានបញ្ចេញទឹកមាត់ ដើម្បីកុំឱ្យឈាមមនុស្សឆាប់កក ហើយវាចម្លងមេរោគគ្រុនចាញ់ទៅក្នុងឈាម មេរោគរត់ទៅកាន់ថ្លើម ហើយវិវឌ្ឍន៍នៅក្នុងខ្លួន មនុស្ស។ ដូច្នេះ មូលហេតុមានតែមួយគត់ គឺមូសដែកគោលញីខាំ។
រោគសញ្ញាជម្ងឺគ្រុនចាញ់
ជាធម្មតា ជម្ងឺគ្រុនចាញ់នឹងវិវឌ្ឍន៍ពីស្រាលមកជាធ្ងន់ធ្ងរនៅក្នុងរយៈពេលខ្លីត្រឹមតែមួយសប្ដាហ៍ប៉ុណ្ណោះ។ រោគសញ្ញាទូទៅ នៃជម្ងឺគ្រុនចាញ់ស្រាលមានដូចជាក្ដៅខ្លួនខ្លាំង(កម្ដៅអាចរហូត៤០អង្សារសេ) ព្រឺរងា ស្រៀវស្រាវ ឬញាក់ខ្លាំង(រុំភួយ ឬ្ញញ័រអស់ សព៌ាង្គកាយរហូតដល់៣០នាទី) មានអាការបែកញើសស្អិតច្រើន ឈឺក្បាល អស់កម្លាំងជាដើម។ នៅពេលដែលអ្នកជម្ងឺឈឺចាប់ពីមួយ សប្ដាហ៍ឡើងទៅ អាចស្ដែងជារោគសញ្ញានៃជម្ងឺធ្ងន់ធ្ងរ មានដូចជាឈឺក្បាល ក្ដៅខ្លួនខ្លាំង(រហូតសន្លប់) រសេះរសោះដៃជើង ក្អួត រវើរ វាយ ស្លេកស្លាំង មានឈាមចេញតាមច្រមុះ អត់ទឹកនោម នោមមានឈាម ជាតិស្ករចុះខ្លាំងក្នុងឈាមជាដើម។ រោគសញ្ញានៃអ្នកជម្ងឺ គ្រុនចាញ់អាចទាក់ទងទៅនឹងអាយុ ឬភាពស៊ាំរបស់អ្នកដែលកើត។ ដូច្នេះមានតែការវិភាគដោយធ្វើតេស្ដឈាមទេ ទើបអាចប្រាកដ បានថានរណាម្នាក់ពិតជាមានជម្ងឺគ្រុនចាញ់។
វិធីបង្ការជម្ងឺគ្រុនចាញ់
ទោះបីគ្រុនចាញ់ជាជម្ងឺកាចសាហាវ តែវាអាចការពារបាន។ វិធីដែលកម្មវិធីជាតិណែនាំឱ្យប្រើ និងសាកសមបំផុតសម្រាប់ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ គឺការគេងនៅក្នុងមុង ឬគេងត្រូវដាក់មុងដែលមានជ្រលក់ថ្នាំ។ សូមបញ្ជាក់ថាថ្នាំការពារមូសដែលជ្រលក់នេះមិន មានធំក្លិន ឬប៉ះពាល់ដល់សុខភាពអ្នកប្រើប្រាស់ទេ ហើយវាអាចការពារមូសមិនឱ្យចូលមកជិតបាន ទោះបីអ្នកដាក់ដៃនៅក្បែរមុងក៏ ដោយ តែវាត្រូវការជ្រលក់សារឡើងវិញពេលជាតិថ្នាំអស់ប្រសិទ្ធភាព។ ក្រៅពីការគេងនៅក្នុងមុង បច្ចុប្បន្នមានការប្រើថ្នាំលេបការ ពារ ដែលអនុញាតិឱ្យលេបត្រឹមតែមួយគ្រាប់ក្នុងមួយសបា្ដហ៍ ព្រោះវាអាចហុចផលប៉ះពាល់ ឬស៊ាំជាមួយនឹងជម្ងឺ។ នៅមានថ្នាំលាប ប្រភេទជាឡេលាបស្បែក ដែលអាចលាបការពារមូសខាំបានដែរ។ តែវាចំណាយថវិកាច្រើនសម្រាប់អ្នកដែលរស់នៅតំបន់ដែលសម្បូរ មូស ឬតំបន់ដែលមានជម្ងឺគ្រុនចាញ់ វាមានការពេញនិយមសម្រាប់អ្នកដែលចូលចិត្ដធ្វើដំណើរកម្សាន្ដប៉ុណ្ណោះ។ វិធីយ៉ាងងាយផ្សេង ទៀត លោកអ្នកអាចពាក់ខោអាវ មួកឱ្យជិតខ្លួន ឬមានក្រមាបក់មូសដើម្បីការពារមូសខាំ។
វិធីព្យាបាលជម្ងឺគ្រុនចាញ់
ការព្យាបាលជម្ងឺគ្រុនចាញ់នឹងត្រូវអនុវត្ដភ្លាម បន្ទាប់ពីការធ្វើតេស្ដវិភាគឈាមរកឃើញលទ្ធផលវិជ្ជមាននៃមេរោគជម្ងឺគ្រុន ចាញ់។ ការព្យាបាលជម្ងឺគ្រុនចាញ់នៅកម្រិតស្រាលអាចមានសង្ឃឹមជាសះស្បើយ១០០% តែបើទុករហូតដល់មានអាការធ្ងន់ធ្ងរ ទើប បញ្ជូនមកកាន់មន្ទីរពេទ្យ វាអាចយឺតពេល ឬពិបាកនៅក្នុងការព្យាបាល។ បច្ចុប្បន្ននេះ ការព្យាបាលមានតែមួយគត់ គឺការលេបថ្នាំ គ្រុនចាញ់ មានដូចជាថ្នាំម៉ែសហ្វូកីន ម៉ាឡារីនជាដើម។ អ្នកជម្ងឺអាចទទួលថ្នាំដោយមិនគិតថ្លៃនៅតាមមណ្ឌលសុខភាព និងព្យាបាល ត្រឹមរយៈពេលតែ៣ថ្ងៃអាចនឹងជាសះស្បើយ(បើករណីស្រាល)។
ប្រការគួរចងចាំ
– កុមារ និងស្ដ្រីមានថ្ទៃពោះមិនគួរជ្រើសរើសការធ្វើដំណើរទៅកាន់តំបន់គ្រុនចាញ់ទេ ព្រោះអត្រាគ្រោះថ្នាក់នៃការឆ្លង ជម្ងឺគ្រុនចាញ់មានកម្រិតខ្ពស់ជាងប្រជាពលរដ្ឋធម្មតារហូតដល់ទៅ២០ដង។
– សូមចាប់អារម្មណ៍ចំពោះអ្នកដែលមានប្រវត្ដិធ្លាប់ធ្វើដំណើរ ឬរស់នៅក្នុងតំបន់គ្រុនចាញ់ ហើយមានរោគសញ្ញាដូចខាង លើ ត្រូវប្រញាប់មកកាន់មន្ទីរពេទ្យ ឬមណ្ឌលសុខភាពដែលជិតលោកអ្នកបំផុត ដើម្បីទទួលការពិនិត្យ និងព្យាបាលឱ្យបានទាន់ពេល។
– អ្នកជម្ងឺភាគច្រើនមិនបានយល់ពីជម្ងឺគ្រុនចាញ់នេះទេ ដោយពួកគាត់មានជំនឿទៅលើអារក្សអ្នកតា។ នៅពេលដែលអ្នក ជម្ងឺញ័រញាក់ ឬក្ដៅខ្លាំង គាត់មិនបានមកមន្ទីរពេទ្យដើម្បីពិនិត្យព្យាបាលទេ គាត់រវល់តែសែនព្រេន នាំឱ្យអ្នកជម្ងឺមានអាការកាន់តែ ធ្ងន់ធ្ងរ អាចមានរហូតដល់ស្លាប់។
– ជម្ងឺគ្រុនចាញ់កាចសាហាវណាស់ វាអាចបណ្ដាលឱ្យអ្នកជម្ងឺស្លាប់ក្រោយរយៈពេល១សប្ដាហ៍ ទៅ១០ថ្ងៃបន្ទាប់ពីស្ដែង ចេញជារោគសញ្ញា ហើយមិនបានទទួលការព្យាបាល។
– ឱសថបូរាណខ្លះមិនមានប្រសិទ្ធភាពចំពោះអ្នកជម្ងឺគ្រុនចាញ់ទេ។
– សូមកុំរារែកមកកាន់មណ្ឌលសុខភាពដែលនៅជិតលោកអ្នកដើម្បីទទួលការព្យាបាល ប្រសើរជាងការទិញថ្នាំ ឬប្រើប្រាស់ ថ្នាំលេប មិនត្រូវដោយខ្លួនឯងនាំឱ្យអាការកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ ឬអាចបណ្ដាលឱ្យស្លាប់។ អ្នកស្លាប់ភាគច្រើនមិនបានទទួលការព្យាបាលទាន់ ពេលវេលា ឬមិនចូលចិត្ដទៅមន្ទីរពេទ្យបម្រើសុខភាពសាធារណៈ ឬមិនរកថ្នាំមកព្យាបាលបែរជាយកការបន់ស្រន់ជាការព្យាបាល។
– ការប្រើថ្នាំមិនគ្រប់ដូស(កម្រិតប្រើប្រាស់) ក៏នាំឱ្យមានការលាប់ជាគ្រុនចាញ់ធ្ងន់ធ្ងរដែរ។
ដំបូន្មានអ្នកជំនាញ
សូមណែនាំដល់អ្នកដែលសង្ស័យថាមានជម្ងឺគ្រុនចាញ់ សូមទុកចិត្ដ និងមកទទួលយកសេវាព្យាបាលនៅមណ្ឌលសុខភាព ដែលនៅជិតលោកអ្នកបំផុត ព្រោះមានប្រសិទ្ធភាព ធានាសុវត្ថិភាព និងមិនមានការចំណាយថវិកា។ ចៀសវាងការទៅរកទិញថ្នាំ នៅតាមឱសថស្ថានមិនច្បាស់លាស់ ឬប្រើប្រាស់ថ្នាំក្លែងក្លាយ ដែលអាចនាំឱ្យខាតបង់ថវិកា និងពេលវេលា ឬអាចយឺតពេលក្នុងការ សង្គ្រោះព្យាបាល។
ប្រភព ៖ ទស្សនាវដ្តី សុខភាពយើង លេខ០០៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៦
Leave a Reply