មុន គឺជាជម្ងឺសើស្បែកមួយប្រភេទដែលច្រើនតែកើតមាននៅពេលមនុស្សពេញវ័យ។ កម្រនឹងមាននរណាម្នាក់អាចគេច ផុតពីមុននេះណាស់។ មនុស្សពេញវ័យភាគច្រើនយល់ដឹង និងស្គាល់អំពីមុន ហើយយកចិត្ដទុកដាក់ថែទាំមុខដោយការជ្រើសរើសនូវ ផលិតផលថែរក្សាសម្ផស្សតាមរយៈការឃោសនា ឬតាមរយៈការអូសទាញពីសំណាក់មិត្ដភក្ដិ។ តាមការអង្កេតរបស់គ្រូពេទ្យជំនាញ ឯកទេសខាងរោគសើស្បែកបានឱ្យដឹងថាភាគច្រើននៃអ្នកកើតមុនបានរីករាលដាលទៅជារោគសញ្ញាធ្ងន់ធ្ងរ ដោយសារផលិតផលថែរក្សាសម្ផស្សទាំងនោះ មានប្រតិកម្មជាមួយនឹងស្បែករបស់ពួកគេ។
សូមស្វែងយល់ឱ្យបានច្បាស់ពីជម្ងឺមុន និងមូលហេតុរបស់វា ដើម្បីងាយស្រួលក្នុងការព្យាបាល ជាមួយទស្សនាវដ្ដី សុខ ភាពយើង តាមរយៈការបកស្រាយរបស់លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ម៉ី ស៊ីថាច អ្នកឯកទេសជម្ងឺសើស្បែក និងកាមរោគ នៃមន្ទីរពេទ្យព្រះកុសុ មៈ។
ជម្ងឺមុន ជាអ្វី?
មុន គឺជាប្រភេទជម្ងឺសើស្បែកមួយប្រភេទ ដែលកើតឡើងដោយសារការស្ទះនូវក្រពេញរន្ធញើសម្យ៉ាង ដែលមាននៅលើ មុខ ទ្រូង ដងខ្លួន និងខ្នង។ មុនអាចជាការរលាកនៃរន្ធរោម ឬរន្ធញើស គួបផ្សំជាមួយនឹងការស្ទះនៃសារធាតុខ្លាញ់នៅក្នុងរន្ធរោម។ ជាធម្មតា មុនច្រើនកើតលើមនុស្សចាប់ពីអាយុជិតពេញវ័យ(បុរសអាយុ១៥ឆ្នាំ នារីអាយុ១៣ឆ្នាំ)។ ជាទូទៅមុនច្រើនបាត់ទៅវិញ នៅពេលមានអាយុលើសពី៣៧ឆ្នាំំ តែបើមុនកើតដោយសារការប្រតិកម្មជាមួយនឹងសារធាតុណាមួយ វាមិនងាយបាត់ទៅវិញទេ។ មុនខ្លះមានក្បាល ឬគ្រាប់ខ្មៅ ខ្លះសមិនមានក្បាលទេ(ករណីស្ទះក្រពេញជ្រៅ) ខ្លះមានក្បាល ហើយមានខ្ទុះ។ មុនច្រើនរាលដាល ឡើងដោយសារការប្រើគ្រឿងសម្អាង ឡេលាប ថ្នាំចាក់ ឬថ្នាំលេបជាដើម ហើយមានប្រតិកម្មជាមួយនឹងស្បែក ទើបធ្វើឱ្យចេញមុន។ មុនងាយក្នុងការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យតាមរយៈភ្នែកទទេ តែពិបាកក្នុងការព្យាបាល។
ប្រភេទរបស់ជម្ងឺមុន
មុនមានច្រើនប្រភេទ ហើយវាអាស្រ័យទៅតាមសញ្ញាណដែលឃើញ និងតាមប្រភពមូលហេតុដែលនាំឱ្យកើត។
- មុនអង្កាម ឬមុនខ្សាច់ ឬមុនកូមីដូនីកា ៖ ជាប្រភេទមុនអង្កាម ឬមុនខ្សាច់ មានគ្រាប់តូចៗស ឬខ្មៅ ហើយមិនរលាក។ វាកើតឡើងដោយសារការកើនឡើងនៃសារជាតិខ្លាញ់ ធ្វើឱ្យស្ទះនៅក្នុងស្បែកជាពពួកមីក្រូកូមីដូមតូចៗ។ មុនប្រភេទនេះកើតសឹង គ្រប់ៗគ្នា។
- មុនគ្រាប់ ឬមុនប៉ាពូឡូពុសស្ដ៊ុឡូស៊ា ៖ ជាប្រភេទមុនគ្រាប់ ហើយមានខ្ទុះ វាអាចបណ្ដាលឱ្យខូងមុខ បើមិនបានព្យាបាល ទាន់ពេល។
- មុនខ្លួន ឬមុនកុងហ្គូបាតា ៖ វាកើតនៅលើខ្នង ឬក្លៀកជាដើម មានលក្ខណៈដូចជាអាប់ហ្សែ ហើយចេញនៅកន្លែងខុស ធម្មតា អាចបណ្ដាលឱ្យផ្លែ ឬសម្លាកសល់ទៅថ្ងៃក្រោយ។
- មុនប្រតិកម្ម ឬមុនវ៉ុលការីស ៖ ជួបញឹកញាប់ជាងគេ វាអាចកើតឡើងដោយមិនចាំបាច់មានមូលហេតុ។ វាកើតដោយ សារការប្រើក្រែម ប្រើគ្រឿងសម្អាង ឬការប្រើថ្នាំប្រភេទស្ដេរ៉ូអ៊ីដសម្រាប់លាប។
- មុនច្រមុះ ឬមុនរ៉ូសាសៀ ៖ មុនច្រើនចេញនៅលើច្រមុះ ហើយឡើងក្រហម។
- មុនតំបន់ ឬមុនត្រូពិច ៖ ច្រើនកើតចំពោះអ្នកដែលរស់នៅក្នុងតំបន់ផ្សេង ហើយផ្លាស់ប្ដូរតំបន់ឃើញចេញមុន តែពេលត្រឡប់ទៅតំបន់គាត់ ក៏បាត់វិញឯកឯង។
- មុនឡើងខ្លួន ៖ មនុស្សភាគច្រើនតែងតែកើតមុននៅពេលពួកគេចាប់ផ្ដើមពេញវ័យ មុននេះគេហៅថាមុនឡើងខ្លួន។ មុន ឡើងខ្លួន ភាគច្រើនកើតឡើងដោយសារតែការប្រែប្រួលនៃអ័រម៉ូននៅក្នុងខ្លួន។
- មុនប្រភេទខ្លះកើតឡើងដោយសារការខិតខំប្រឹងធ្វើការខ្លាំង ឬចេញញើសច្រើន វាស្ដែងចេញលើខ្នងតែម្ដង។
មូលហេតុដែលនាំឱ្យកើតមុន
មានហេតុផលជាច្រើនដែលនាំឱ្យកើតមុន។
- នៅពេលដែលមនុស្សជិតពេញវ័យ សកម្មភាពជាតិអ័រម៉ូនកើនឡើងធ្វើឱ្យការផលិតជាតិក្រពេញកើនឡើង។ ជាតិក្រពេញធ្វើឱ្យស្ទះរន្ធស្បែក ជាហេតុធ្វើឱ្យកើតមុន(មុនធម្មតា ឬមុនឡើងខ្លួន)។
- ការប្រតិកម្មជាមួយសារធាតុគីមីដែលមាននៅក្នុងគ្រឿងសម្អាងដែលប្រើជាប្រចាំ ដូចជាការប្រើថ្នាំសម្រាប់លេប សម្រាប់ចាក់ សម្រាប់លាបជាដើម ព្រោះជាតិគីមីធ្វើឱ្យរន្ធញើសមានបញ្ហា។
- ការបញ្ចេញពលកម្ម ការហាត់ប្រាណចេញញើសច្រើន(មុននៅលើខ្នង ភាគច្រើនកើតលើអ្នកលេងកីឡា)។
- បញ្ហាស្ដ្រេស្ស ពិបាកចិត្ដ ឬគិតច្រើន ក៏បណ្ដាលឱ្យចេញមុនកាន់តែខ្លាំងឡើងដែរ។
- ការបម្រែបម្រួលអ័រម៉ូនរបស់ស្ដ្រីនៅពេលមករដូវ ក៏ជាដើមចមនៃការកើតមុនដែរ ប៉ុន្ដែបញ្ហានេះកើតលើស្ដ្រីប្រមាណ ជា៤០%តែប៉ុណ្ណោះ។
- មុនខ្លះមានកើតដោយសារកាំរស្មីព្រះអាទិត្យ(ក្ដៅខ្លាំង) ព្រោះកាំរស្មីព្រះអាទិត្យមិនត្រឹមតែធ្វើឱ្យមុនដែលមាននៅលើ ផ្ទៃមុខដែលមានស្រាប់កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរនោះទេ ហើយងាយមានស្លាកស្នាមខ្មៅថែមទៀត។ បរិយាកាសនៅកន្លែងធ្វើការងារដែលមាន សារធាតុគីមី ដូចជាថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិតជាដើម ក៏ជាដើមហេតុដែរ។
- បើគ្រួសារធ្លាប់មានប្រវត្ដិកើតមុនច្រើននោះ កូនកើតមកអាចមានមុនច្រើនដែរ តែមុនមិនមែនជាជម្ងឺតពូជទេ គឺដោយ សារតែប្រភេទស្បែកមុខតែប៉ុណ្ណោះ។
រោគសញ្ញារបស់មុន
គ្រូពេទ្យជំនាញធ្វើការវិនិច្ឆ័យមុនបានងាយជាងជម្ងឺផ្សេងទៀត ដោយភ្នែកទទេ មិនចាំបាច់មានការពិនិត្យ ឬតេស្ដអមវេជ្ជ សាស្ដ្រទេ។ ការប្រើឧបករណ៍ឆ្លុះ គឺដើម្បីងាយស្រួលក្នុងការពន្យល់អ្នកជម្ងឺ និងដើម្បីបង្ហាញឱ្យអ្នកជម្ងឺឃើញថាមុនកើតបិទមុខ ឬ បើកមុខ។ ឧបករណ៍អាចជួយពង្រីករន្ធស្បែកឱ្យងាយឃើញមុនរហូតដល់២០០ដងនៃភ្នែកធម្មតា។
ដំបូន្មានអ្នកជំនាញ
សូមរកមូលហេតុជម្ងឺមុននៅលើស្បែករបស់លោកអ្នកឱ្យឃើញ ទើបអាចងាយស្រួលក្នុងការព្យាបាល។ បើមិនទាន់រក ឃើញពីមូលហេតុច្បាស់ទេ សូមកុំសាកល្បងព្យាបាលដោយខ្លួនឯងឱ្យសោះ ព្រោះអាចធ្វើឱ្យលោកអ្នកអាក្រក់លើសដើមក៏ថាបាន ហើយខាតបង់ថវិកាឥតប្រយោជន៍។
នៅលេខនេះ ទស្សនាវដ្ដី សុខភាពយើង គ្រាន់តែជម្រាបជូនលោកអ្នកឱ្យបានជ្រាបពីមូលហេតុមួយចំនួនរបស់ជម្ងឺមុនតែ ប៉ុណ្ណោះ។ សម្រាប់ការព្យាបាល និងវិធីបង្ការ លោកអ្នកនឹងអាចបន្ដជ្រាបជាមួយយើងខ្ញុំតាមរយៈការចេញផ្សាយនៅលេខក្រោយ។
ប្រភព ៖ ទស្សនាវដ្តី សុខភាពយើង លេខ០១២ ខែមករា ឆ្នាំ២០០៧
Leave a Reply