មុនអាចរីករាលដាលធំ បើសិនមិនព្យាបាល ឬទប់ស្កាត់ទាន់ពេល។ មុនអាចនាំឱ្យរលាកស្បែក ពកតូចៗ ឬធំៗ អាចនាំឱ្យ មុខមានស្លាកស្នាម ឬអាចកើតជាមុខខ្មូត ដែលនាំឱ្យចោទជាបញ្ហា ដូចជាប៉ះពាល់ដល់ផ្លូវចិត្ដ អារម្មណ៍ បញ្ហាចូលសង្គម នាំឱ្យស្ដ្រេស្ស ខ្មាស់គេ មិនមានទំនុកចិត្ដលើខ្លួនឯងជាដើម។ ស្បែកមុខខ្លួនកើតមុនអាចក្លាយជាខ្ទុះ ផ្លែ ជាំ ឬកន្ទួលរមាស់ពេញខ្លួនប្រាណជាដើម។ ការកេះ ឬញេចមុនដោយមិនមានអនាម័យ ឬតាមក្បួនខ្នាតវានាំឱ្យប៉ោង ជាំ ក្លាយ ហើមមុខជាដើម។
![វិធីព្យាបាលជម្ងឺមុនលើស្បែក](http://www.healthcambodia.com/wp-content/uploads/2012/04/១០-មុនលើស្បែក-245x300.jpg)
លោកអ្នកបានអានរួចមកហើយនូវអត្ថបទ“មូលហេតុកើតមុន” ដែលបានចេញផ្សាយនៅលេខ០១២ និងអត្ថបទ“វិធីបង្ការជម្ងឺមុន”ចេញផ្សាយនៅលេខ០១៣។ ដោយឡែកសម្រាប់លេខនេះ លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ម៉ី ស៊ីថាច អ្នកឯកទេសជម្ងឺសើស្បែក និងកាមរោគនៃមន្ទីរពេទ្យព្រះកុសុមៈ បន្ដបកស្រាយជម្រាបជូនលោកអ្នកខ្លះៗអំពីវិធីព្យាបាលមុននៅលើស្បែក ជាពិសេសនៅលើ មុខ។
លក្ខណៈទូទៅនៃជម្ងឺមុន
មុនជាធម្មតាច្រើនកើតលើមនុស្សចាប់ពីអាយុជិតពេញវ័យ(បុរសអាយុ១៥ឆ្នាំ នារីអាយុ១៣ឆ្នាំ)ដែលអាចបណ្ដាលមកពីការរលាកនៃរន្ធរោម ឬរន្ធញើស គួបផ្សំជាមួយនឹងការស្ទះនៃសារធាតុខ្លាញ់នៅក្នុងរន្ធរោម។ ហើយមុនច្រើនបាត់ទៅវិញនៅពេល យើងអាយុលើសពី៣៧ឆ្នាំំ។ ប៉ុន្ដែបើមុនកើតដោយសារការប្រតិកម្មជាមួយនឹងសារធាតុណាមួយ វាមិនងាយបាត់ទៅវិញទេ។ មុនខ្លះ មានក្បាល ឬគ្រាប់ខ្មៅ ខ្លះសមិនមានក្បាលទេ(ករណីស្ទះក្រពេញវាជ្រៅ) ខ្លះមានក្បាល ហើយមានខ្ទុះ។ មុនច្រើនរាលដាលឡើង ដោយសារការប្រើគ្រឿងសម្អាង ឡេលាប ថ្នាំចាក់ ឬលេបជាដើម ហើយមានប្រតិកម្មជាមួយនឹងស្បែកទើបធ្វើឱ្យចេញមុន។ មុន ងាយក្នុងការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យតាមរយៈភ្នែកទទេ តែពិបាកក្នុងការព្យាបាល។
ប្រការយល់ដឹងទាក់ទងនឹងព្យាបាលជម្ងឺមុន
ជាទូទៅការព្យាបាលមុនតាមក្បួនវេជ្ជសាស្ដ្រមានដូចជាការព្យាបាលដោយយកថ្នាំមកលាបនៅលើស្បែកឱ្យបានទៀងទាត់ តែត្រូវការពេលយូរបន្ដិចដើម្បីឱ្យមុនរាប។ ថ្នាំនឹងជ្រាបចូលក្នុងក្រពេញស្បែក ហើយសម្អាតក្រពេញដែលស្ទះ។ ថ្មីៗនេះមានម៉ាស៊ីន សម្រាប់បូមមុនជួយកុំឱ្យរន្ធស្បែកស្ទះ។ គ្រូពេទ្យនឹងចាប់ផ្ដើមសួរអ្នកជម្ងឺអំពីរយៈពេលដែលគាត់ឡើងមុន អ្វីដែលគាត់បានប្រើប្រាស់ រហូតមកដល់ពេលជួបពេទ្យ(ថ្នាំ)។ បន្ថែមទៅលើការសួរនាំ គ្រូពេទ្យនឹងពិនិត្យទៅលើស្បែកមុខគាត់ មានកន្ទួលព្រឿងៗ ពកមាន គ្រាប់មុន ស ឬខ្មៅជាដើម។ បើមុខរបស់អ្នកកើតមុនដោយសារសម្បូរជាតិខ្លាញ់ សូមសម្អាតមុខឱ្យអស់ជាតិខ្លាញ់ និងត្រូវលាងមុខ ឱ្យបានស្អាតជាប្រចាំ(សូមអានអត្ថបទវិធីលាងសម្អាតមុខដែលចេញផ្សាយកាលពីលេខទី១០ ខែវិច្ឆិកា ២០០៦)។ សូមយកចិត្ដទុក ដាក់ការពារ និងព្យាបាលមុនខណៈពេលដែលវានៅស្រាល។ ការព្យាបាលមុនតាមក្បួនវេជ្ជសាស្ដ្រត្រូវចំណាយពេលជាមធ្យមប្រហែលពី៨ទៅ១២សប្ដាហ៍(២ទៅ៣ខែ)។ ចំពោះករណីធ្ងន់ធ្ងរត្រូវចំណាយពេលព្យាបាលរហូតដល់ទៅ៦ខែ។ ប្រជាពលរដ្ឋភាគច្រើន ធ្វើការព្យាបាល និងការពារមុនដោយការនិយមប្រើប្រាស់ក្បួន ឬផលិតផលតាមគ្នា ដោយមិនសូវទទួលការប្រឹក្សាជាមួយនឹងអ្នក ជំនាញ ឬគ្រូពេទ្យទេ។ វិធីព្យាបាលតែមួយមិនមែនសុទ្ធតែសក្ដិសមសម្រាប់ជម្ងឺអ្នកទាំងអស់គ្នាទេ។
វិធីព្យាបាលជម្ងឺមុន ៖
- ការព្យាបាលមុនដោយផលិតផលលាយ ៖ សព្វថ្ងៃមានផលិតផលដែលប្រើលាបទៅលើស្បែកដែលមានមុន។ បើករណី មុនស្រាលឬតិច គ្រូពេទ្យព្យាបាលតាមរយៈការប្រើថ្នាំលាប មានដូចជាពពួកចែល វីតាមីន ថ្នាំផ្សះជាដើម។ ជួនកាលពេលប្រើដំបូង វាអាចធ្វើឱ្យស្បែករោល និងរំខានមួយរយៈ(បណ្ដោះអាសន្ន)។ តែបើមានបញ្ហា ល្អបំផុតគួរមានការពិនិត្យតាមដានដោយគ្រូពេទ្យ ជំនាញ។
- ការព្យាបាលមុនបន្ទាប់ ៖ ការព្យាបាលអាចមានថ្នាំលេបលាយជាមួយនឹងថ្នាំលាប។ ករណីមុនចេញខ្លាំង ឬច្រើនធ្ងន់ធ្ងរ ប៉ះឈឺពិបាកទ្រាំ ឬមានខ្ទុះជាដើម គ្រូពេទ្យនឹងឱ្យថ្នាំគ្រាប់សម្រាប់លេបជាប្រភេទថ្នាំផ្សះ ឬថ្នាំលាបលើមុន។ ដោយឡែកស្ដ្រីដែល ច្រើនតែឡើងមុនពេលមានរដូវ គ្រូពេទ្យអាចឱ្យប្រើថ្នាំប្រភេទអ័រម៉ូន។ ការប្រើប្រាស់ថ្នាំទៅតាមគ្រូពេទ្យណែនាំ អាចមានប្រសិទ្ធ ភាព និងសក្ដិសមជាងការជ្រើសរើសថ្នាំដោយខ្លួនឯង។
- ករណីមុនធ្ងន់ធ្ងរមែនទែន ៖ គឺករណីមុនមិនឆ្លើយតបទៅនឹងការព្យាបាលរបស់គ្រូពេទ្យតាមក្បួនវេជ្ជសាស្ដ្រ គ្រូពេទ្យនឹង ប្រើថ្នាំខ្លាំងមានតែគ្រូពេទ្យឯកទេសទេដែលមានសិទ្ធិប្រើ និងអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកប្រើបាន។ ការប្រើថ្នាំខ្លាំងអាចមានផលប៉ះពាល់ច្រើន ដូចជាអាចប៉ះពាល់ដល់ទារកក្នុងផ្ទៃជាដើម ដូច្នេះទាមទារការសាកសួរ និងពិនិត្យល្អិតល្អន់។ នៅពេលដែលត្រូវប្រើថ្នាំគ្រាប់ដើម្បី ព្យាបាលមុន គ្រូពេទ្យនឹងតាមដានយ៉ាងត្រឹមត្រូវ ជាពិសេសមុននឹងចាប់ផ្ដើមប្រើថ្នាំពេទ្យ ត្រូវមានការពិនិត្យឈាម(ដូចជារករោគ ថ្លើម ជាតិខ្លាញ់ ឈឺក្បាលជាដើម) និងពិនិត្យរោគស្ដ្រី(មិនមានគភ៌)។
- ការព្យាបាលបែបធម្មជាតិ ៖ ឆ្លើយតបទៅនឹងការព្យាបាលមុនដោយការប្រើប្រាស់ឱសថធម្មជាតិ មានដូចជាបិតផ្លែឈើ ជាដើមតាមក្បួនវេជ្ជសាស្ដ្រ មិនទាន់មានការអះអាងថាមានប្រសិទ្ធភាព ឬសក្ដិសមសម្រាប់គ្រប់ជំពូកស្បែករបស់អ្នកប្រើប្រាស់ទេ។ ជួនកាលវាអាចជួយបាន តែជួនកាលក៏មិនអាចជួយបានដែរ។
ដំបូន្មានអ្នកជំនាញ
សូមចាំថាមានតែខ្លួនលោកអ្នកផ្ទាល់ទេដែលគិតគូរច្រើនជាងគេអំពីខ្លួនលោកអ្នក។ ត្រូវយល់ដឹងឱ្យបានច្បាស់ និងត្រឹមត្រូវ នៅមុនពេលដែលអ្នកសម្រេចចិត្ដជ្រើសរើសនូវផលិតផលណាមួយយកមកប្រើប្រាស់ ពិសេសប្រើនៅលើមុខ ព្រោះវាមិនមែនសុទ្ធតែ សក្ដិសមសម្រាប់ស្បែកលោកអ្នករាល់គ្នាទេ។ គួរមានការព្យាបាលឱ្យបានត្រឹមត្រូវ និងស្វែងយល់អំពីបញ្ហាដែលកើតមាននៅលើមុខ របស់លោកអ្នកឱ្យបានច្បាស់លាស់ជាមុន។ សូមកុំព្យាយាមប្រើប្រាស់ផលិតផលដោយប្រថុយប្រថាន។
ប្រភព ៖ ទស្សនាវដ្តី សុខភាពយើង លេខ០១៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០០៧
Leave a Reply