សារជាតិមនុស្សកើតមកមិនមានលក្ខណៈដូចគ្នានោះទេ អ្នកខ្លះមានចរិតស្លូតបូតរាបសារ ទន់ភ្លន់មានភាពអំណត់អត់ធ្មត់ តស៊ូនិងព្យាយាម ឯមនុស្សខ្លះទៀតមានចរិតកោងកាច ឆាប់ខឹង និងឆេវឆាវ។ ពេលខ្លះភាពកាចរបស់មនុស្សអាចផ្ដល់ជាគុណសម្បត្ដិ ។ ប៉ុន្ដែជាទូទៅមនុស្សមិនអាចទទួលបាននូវផលប្រយោជន៍គាប់ចិត្ដពីភាពកាចរបស់ខ្លួនបានឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញភាពកាចភាគច្រើន បែរជាផ្ដល់នូវគុណវិបត្ដិទៅវិញ។ តើភាពកាចបណ្ដាលមកពីមូលហេតុអ្វីនិងផ្ដល់នូវគុណវិបត្ដិយ៉ាងណាខ្លះសម្រាប់មនុស្ស?
លោកសាស្ដ្រាចារ្យ ផាន់ ចាន់ពៅ សាស្ដ្រាចារ្យចិត្ដវិទ្យានៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញចូលរួមស្រាយបំភ្លឺអំពីបញ្ហានេះ ជូនមិត្ដអ្នកអានឱ្យបានជ្រាប តាមរយៈទស្សនាវដ្ដី សុខភាពយើង។
កាច ជាអ្វី?
តាមវចនានុក្រមខ្មែរសម្ដេចសង្ឃរាជ ជួន ណាត ពាក្យថាកាច មានន័យទីទៃពីភាពស្លូតបូត សុភាពរាបសារតែជាការប្រ កាន់ជាប់នូវកំហឹងក្រេវក្រោធ។ កាចក៏សម្គាល់ទៅលើភាពឆាប់ខឹង ឆេវឆាវរបស់មនុស្សផងដែរ។ ជាទូទៅមនុស្សម្នាក់តែងតែមាន លក្ខណៈសម្គាល់បួនយ៉ាង គឺទំនោរ សម្បទា អត្ដចរិត និងឫកពា។ ចំណុចទីបួន(ឫកពា)នេះហើយដែលអាចធ្វើឱ្យគេកំណត់បានថា មនុស្សម្នាក់នោះជាមនុស្សប្រភេទណា ស្លូតបូត សុភាពរាបសារ កាច ឆាប់ខឹង ឆេវឆាវជាដើម។ ឫកពានេះទៀតសោត បើតាមចិត្ដ វិទូបានធ្វើការបែងចែកជាបួនបែប។
- មនុស្សដែលមានឫកពាក្លាហាន សកម្ម ក្លៀវក្លា ចិត្ដមុត គឺសម្គាល់ទៅលើអ្នកដែលមានបរិមាណឈាមច្រើនឬឈាម រាវ។
- តាមការពិនិត្យ អ្នកដែលមានជាតិអ័រម៉ូនច្រើនវិញ មនុស្សនោះច្រើនមានឫកពារឹងប៉ឹង នឹងធឹង មិនច្រឡោត។
- សម្រាប់អ្នកដែលមានប្រម៉ាត់ពណ៌លឿងច្រើននៅក្នុងថ្លើម សម្គាល់លើមនុស្សដែលមានអាការកាច ឆេវឆាវឆាប់ខឹង។
- ប៉ុន្ដែសម្រាប់អ្នកដែលមានទឹកប្រម៉ាត់ពណ៌ខ្មៅ គឺសម្គាល់លើមនុស្សដែលមានឫកពាទុក្ខព្រួយ កើតទុក្ខក្រៀមក្រំកង្វល់ ឯកោ ជាមនុស្សដែលមានអារម្មណ៍មិនសប្បាយចិត្ដ។
មូលហេតុមនុស្សកាច
បុគ្គលិកលក្ខណៈគ្រប់យ៉ាងដែលមនុស្សមាន គឺសុទ្ធជាសារជាតិពីកំណើត និងមិនអាចធ្វើការផ្លាស់ប្ដូរបានឡើយ។ ឫកពាជា សារជាតិរបស់មនុស្សដែលមិនអាចផ្លាស់ប្ដូរបាន មានតាំងពីកំណើតមក។ ប៉ុន្ដែការអភិវឌ្ឍន៍ផ្លូវអារម្មណ៍របស់មនុស្ស ការប្រព្រឹត្ដ និង ទឹកចិត្ដរបស់មនុស្សអាស្រ័យទៅលើចំណុចពីរយ៉ាងធំៗ គឺមុនពេលចាប់កំណើតនិងក្រោយពេលចាប់កំណើត។ ចំណុចពីរយ៉ាងនេះតែង តែមានទំនាក់ទំនងយ៉ាងស្អិតរមួតរវាងគ្នានឹងគ្នា។
1. កាចពីកំណើត(ទទួលពីម្ដាយ) ៖ មូលហេតុចម្បងទីមួយដែលធ្វើឱ្យមនុស្សកាចបានគឺដោយសារទំនាក់ទំនងរវាងម្ដាយ និងកូនក្នុងផ្ទៃ។ ទារកដែលជាគក៌ចាប់កំណើតក្នុងផ្ទៃមានអារម្មណ៍ដូចគ្នានឹងម្ដាយម្ដាយមានអារម្មណ៍យ៉ាងណាកូនក្នុងផ្ទៃមានអារម្ម ណ៍យ៉ាងនោះដែរ។ ស្ដ្រីខ្លះពេលមានគភ៌ ក៏ចាប់ផ្ដើមផ្លាស់ប្ដូរអារម្មណ៍ខុសពីធម្មតា ឆាប់ខឹង ក្នក់ចិត្ដកាច មួម៉ៅ ហើយពេលនោះកូន ក្នុងផ្ទៃនឹងមានអារម្មណ៍ឬឫកពាយ៉ាងនោះតាមម្ដាយ។ ការទទួលអារម្មណ៍របស់ម្ដាយក៏បណ្ដាលមកពីកត្ដាច្រើនយ៉ាងផងដែរ។ បរិ យាកាសជុំវិញខ្លួន សង្គមរស់នៅរាល់ថ្ងៃនិងតាមរយៈប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដូចជាភាពយន្ដបែបរន្ធត់ ភ័យខ្លាច កាចសាហាវ ការសម្ដែងដែលបង្ហាញពីការកាប់សម្លាប់យ៉ាងសាហាវឃោរឃៅជាដើមទាំងនេះធ្វើឱ្យស្ដ្រីមានគភ៌ទទួលអារម្មណ៍ប្លែក។
2. កាចដោយបរិយាកាសសង្គម(ទទួលពីសង្គម) ៖ កើតឡើងក្រោយកំណើតរហូតចម្រើនវ័យលូតលាស់។ ចំណុចនេះលែ ងជាឬកពារដែលទទួលពីម្ដាយទៀតហើយ តែជាអត្ដចរិតដែលទទួលបានពីការរៀនសូត្រក្នុងសង្គមការទទួលយកពីសង្គមរស់នៅ ប្រចាំថ្ងៃ។ ការប៉ះទង្គិចក្នុងសង្គមអាចធ្វើឱ្យមនុស្សម្នាក់ដែលមានចរិតស្លូតបូតមានការផ្លាស់ប្ដូរទៅជាមនុស្សដែលមានលក្ខណៈកាច ឆាប់ខឹង ជាអាទិការចាប់កំណើតរស់នៅក្នុងគ្រួសារដែលមានតែអំពើហិង្សា ឈ្លោះទាស់ទែងប្រវាយប្រតប់គ្នា គ្រួសារដែលមានតែ ពាក្យសម្ដីខ្លាំងៗធ្ងន់ៗជាដើម។ ឯសង្គមខាងក្រៅក៏ជាបញ្ហាយ៉ាងសំខាន់មួយដែរដែលនាំឱ្យមនុស្សមានអត្ដចរិតកាច ឆេវឆាវ ឆាប់ខឹង ដូចជាការរស់នៅក្នុងសង្គមអនាធិបតេយ្យ មានតែរឿងទាស់ទែងគ្នាឆក់ប្លន់ ប្រើគ្រឿងញៀន ក្មេងហិតកាវ ជនពាលាអាវាសែ បងតូ ចបងធំជាដើម។
កាចមានគុណសម្បត្ដិនិងគុណវិបត្ដិ
ពេលខ្លះកាចអាចផ្ដល់ជាគុណសម្បត្ដិសម្រាប់មនុស្សបានខ្លះផងដែរ ដូចជាការការពារខ្លួនពីជនមួយចំនួនដែលមានបំណងមិ នល្អមកលើខ្លួន។ ប៉ុន្ដែជាទូទៅអាការបែបនេះតែងផ្ដល់នូវគុណវិបត្ដិច្រើនប្រការដូចជាទំនាក់ទំនងនៅក្នុងសង្គមជាដើម។ ព្រោះមនុ ស្សដែលរស់នៅក្នុងសង្គមជាមួយគ្នាតែងមានទំនាក់ទំនងរវាងគ្នាទៅវិញទៅមកជារឿងខានមិនបាន។ ដោយឡែកប្រសិនបើមនុស្សមា នឫកពាកាច ឆេវឆាវ និងឆាប់ខឹងនឹងធ្វើឱ្យមានការលំបាកក្នុងការមានសម្ព័ន្ធភាព។ ពុំមានអ្នកណាម្នាក់ចង់រាប់អាន ឬទាក់ទងជាមួ យមនុស្សប្រភេទនេះទេព្រោះលោកអ្នកទាំងនោះតែងយល់ថាមនុស្សប្រភេទនេះរមែងនាំមកនូវក្ដីវិនាស និងអាចបង្កជារឿងហេតុ ផ្ដល់នូវគ្រោះថ្នាក់ចំពោះរូបគេ និងសហគមន៍ដែលគេរស់នៅ។ ម្យ៉ាងទៀតសេចក្ដីសុខក្នុងសង្គមគ្រួសារអាចនឹងមិនកើតមាន ប្រសិនបើមានសមាជិកណាម្នាក់ជាមនុស្សដែលមានអាកប្បកិរិយាកាចឆាប់ខឹងនោះ។ ដោយហេតុថាទំនាក់ទំនងរវាងគ្រួសារមានការថយចុះ ការភ័យខ្លាចមិនបង្កទំនាក់ទំនងនិងមិនផ្ដល់ការពិភាក្សាដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាមួយចំនួនបានល្អឡើយ។ គ្រួសារក៏ងាយទទួលរងនូវ ការប៉ះទង្គិចទាំងផ្លូវកាយទាំងផ្លូវចិត្ដព្រោះមនុស្សប្រភេទនេះងាយនឹងនាំយកការណាដែលមិនល្អមកទម្លាក់លើសមាជិកក្នុងគ្រួសារ តាមការបញ្ចើចបញ្ចើរពីអ្នកខាងក្រៅ។
កាចក៏អាចផ្ដល់នូវផលមិនល្អសម្រាប់សង្គមផងដែរ។ ប្រសិនបើសង្គមពោរពេញទៅដោយមនុស្សកាច ឆាប់ខឹងឆេវឆាវ បែបនេះ នោះនឹងធ្វើឱ្យសង្គមនោះជាសង្គមដែលមានតែអំពើហិង្សា ទំនាស់ និងមានតែជនកាចសាហាវ។ ក្រៅពីនេះនឹងធ្វើឱ្យសង្គម មានតែចលាចល អសន្ដិសុខ និងគ្មានសណ្ដាប់ធ្នាប់ក្នុងការរស់នៅ។
វិធីទប់ស្កាត់កាច
លោកអ្នកបានជ្រាបរួចមកហើយនូវមូលហេតុមួយចំនួនដែលបណ្ដាលឱ្យមនុស្សមានអាការកាចគឺមានតាំងពីកំណើតក្នុងផ្ទៃ ម្ដាយ ហើយដែលមានទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតស្និទ្ធិជាមួយនឹងម្ដាយ។ លោកអ្នកមួយចំនួនតែងគិតថាកូននៅក្មេងសេចក្ដីគួរបណ្ដោយ ទៅតាមចរិតក្មេង មិនគប្បីប្រើសម្ដីបន្ទោសខ្លាំងនោះទេ។ ការយល់ឃើញបែបនេះជាកំហុសឆ្គងមួយយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរបំផុត ព្រោះការមិន បានអប់រំពីក្មេងដែលកំពុងស្ថិតក្នុងបន្ទុកគ្រួសារ អាចធ្វើឱ្យក្មេងនោះខូច។ ពេលកូននោះជួបប្រទះនូវសង្គមខាងក្រៅ ក្មេងងាយទទួល យកនូវអ្វីដែលខ្លួនបានឃើញបានឮដូចសុភាសិតខ្មែរមួយឃ្លាបានពោលថា“ដំដែកទាន់នៅក្ដៅ ប្រដៅមនុស្សទាន់នៅក្មេង”។ នេះជាសុភាសិតដែលទទួលបាននូវជោគជ័យពីសំណាក់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលលើកយកទៅអនុវត្ដ។
ការពារកុំឱ្យខុស ប្រសើរជាងខុសហើយចាំកែក្រោយ។ ដូចនេះឪពុកម្ដាយគួរគិតដោះស្រាយចាប់តាំងពីការបង្កកំណើតរប ស់ទារកដែលជាតួនាទីយ៉ាងសំខាន់របស់ខ្លួន។
- ស្ដ្រីជាម្ដាយគួរមានអារម្មណ៍សប្បាយរីករាយ និងមិនគប្បីមានអារម្មណ៍ឆេវឆាវ ឆាប់ខឹងនិងមួម៉ៅនោះឡើយនៅពេល មានគភ៌។
- មិនគួរមើលភាពយន្ដណាដែលមានភាពរន្ធត់ ភ័យខ្លាចនិងបង្ហាញពីការកាប់សម្លាប់យ៉ាងសាហាវឃោរឃៅឡើយ។
- មិនគួរមានអំពើហិង្សា បង្កទំនាស់ និងឈ្លោះវាយតប់នៅចំពោះមុខកូន ព្រោះកូនងាយទទួលយកគំរូតាម។
- ការអប់រំកូនឱ្យបានល្អគួរចាប់ផ្ដើមពីក្មេងនិងមិនត្រូវបណ្ដែតបណ្ដោយឱ្យកូនមានទំនាក់ទំនងមិនល្អណាមួយជាមួយសង្គម ខាងក្រៅឡើយ។
- លោកអ្នកគួរតាមដានរាល់សកម្មភាពរបស់កូនជាមួយនឹងក្ដីស្រឡាញ់ព្រោះគ្រប់បរិយាកាសសុទ្ធតែមានឥទ្ធិពលចំពោះម នុស្ស ទាំងសាលារៀន ទាំងសហគមន៍រស់នៅ។
- សម្រាប់បុគ្គលដែលមានបញ្ហាបែបនេះ គួររក្សាចិត្ដឱ្យនឹងន និងសិក្សាពីអ្នកដទៃឱ្យបានច្រើន។
- កត្ដាចម្បងបំផុត គឺត្រូវស្វែងរកអ្នកចិត្ដសាស្ដ្រដែលមានជំនាញផ្លូវចិត្ដពិតប្រាកដដើម្បីជួយរកដំណោះស្រាយព្រោះមាន តែអ្នកចិត្ដសាស្ដ្រពិតប្រាកដនោះទេ ទើបអាចនិយាយ និងយល់ពីបញ្ហាផ្លូវចិត្ដដែលមនុស្សកំពុងប្រឈមមុខ។
ដំបូន្មានអ្នកប្រឹក្សា
សូមលោកអ្នកគិតថាកាចមិនមែនសុទ្ធតែជាមនុស្សអាក្រក់ មិនអាចរាប់អានបាននោះទេវាគ្រាន់តែជាសារជាតិពីធម្មជាតិ របស់បុគ្គលតែប៉ុណ្ណោះ។ ឯបុគ្គលខ្លួនឯងក៏កុំមានអារម្មណ៍តូចចិត្ដ ឬអស់សង្ឃឹមចំពោះខ្លួនហើយគប្បីរកអ្នកជំនាញក្នុងការដោះស្រា យបញ្ហាទាំងនេះ ដើម្បីកែប្រែខ្លួនឱ្យទៅជាមនុស្សម្នាក់ដែលមានទំនាក់ទំនងល្អក្នុងសង្គម។ លោកអ្នកគួរជួយគ្នា និងផ្ដល់ឱកាសសម្រា ប់មនុស្សម្នាក់ដើម្បីធ្វើការកែប្រែឱ្យបានជាធនធានមនុស្សម្នាក់ក្នុងសង្គម។ អ្នកណាក៏តែងតែមានកំហុសដោយចៀសមិនផុតនោះដែរ ។
ប្រភព ៖ ទស្សនាវដ្តី សុខភាពយើង លេខ០២៣ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០០៧
Leave a Reply